Ii қисм. Асосий қоидалар I бўлим. Узоқ муддатли активлар I кичик бўлим. Асосий воситалар, номоддий ва бошқа узоқ муддатли активлар

Т/р	Хўжалик операцияларининг мазмуни
Счётларнинг боғланиши
Дебет	Кредит
1.	Ёрдамчи ишлаб чиқариш цехларида фойдаланилаётган асосий воситаларнинг эскириши	2310	0211—0299
2.	Ёрдамчи ишлаб чиқариш харажатларига тааллуқли номоддий активларга амортизация ҳисобланди	2310	0510—0590
3.	Ёрдамчи ишлаб чиқариш эҳтиёжлари учун материаллар сарфланди	2310	1010—1090
4.	Маҳсулот олиш учун ҳайвонларнинг сўйилиши	2310	2710
5.	Тугалланмаган маҳсулотни қайта баҳолаш
	а) қийматининг оширилиши	2310	6230
	б) қийматининг камайтирилиши	3290	2310
6.	Материаллар қийматидаги фарқларни ҳисобланган улушларда ёрдамчи ишлаб чиқариш счётларига ҳисобдан чиқариш	2310	1610
7.	Умумишлабчиқариш харажатларининг тегишли улуши ёрдамчи ишлаб чиқариш маҳсулотлари, иш ва хизматлари таннархига киритилиши	2310	2510
8.	Келгуси даврлар харажатларининг улуши ёрдамчи ишлаб чиқариш маҳсулотлари, иш ва хизматлари таннархига киритилди	2310	3110—3190 3210—3290
9.	Мол етказиб берувчилардан ёрдамчи ишлаб чиқаришга моддий қийматликлар ва хизматлар (сув, буғ, энергия ва ҳоказо) келиб тушди	2310	6010, 6990
10.	Қондирилмаган даъволар суммасининг ёрдамчи цехларга тегишли бўлган қисми уларнинг маҳсулоти, иш ва хизматлари таннархига ҳисобдан чиқарилди	2310	4860
11.	Ёрдамчи ишлаб чиқаришдаги суғурта харажатлари	2310	6510
12.	Ёрдамчи ишлаб чиқариш харажатлари бўйича мақсадли давлат жамғармаларига ажратмалар	2310	6520
13.	Ёрдамчи ишлаб чиқариш ходимларига меҳнат ҳақи тўлаш бўйича суммаларнинг ҳисобланиши	2310	6710
14.	Ёрдамчи ишлаб чиқаришга кўрсатилган хизматлари бўйича турли корхоналарга бўлган қарзлар	2310	6990
15.	Олинган суммадан ортиқча харажат қилганликлари учун ҳисобдор шахсларга бўлган қарзлар	2310	6970
16.	Алоҳида бўлинмалар, шўъба ва қарам хўжалик жамиятларнинг ёрдамчи ишлаб чиқариш цехларига кўрсатган хизматлари	2310	6110, 6120
17.	Ёрдамчи ишлаб чиқаришдаги тугалланмаган ишлаб чиқаришнинг ортиқчаси кирим қилинди	2310	9390
18.	Ёрдамчи ишлаб чиқариш томонидан ўрнатиладиган асбоб-ускуналарни харид қилишда қилинган харажатлари асбоб-ускуналар қийматига қўшилди	0710—0720	2310
19.	Капитал қўйилмаларда амалга оширилган ёрдамчи цехларнинг харажатлари ва хизматлари ҳисобдан чиқарилди	0810—0890	2310
20.	Илгари ёрдамчи ишлаб чиқариш эҳтиёжлари учун ҳисобдан чиқарилган материалларнинг қайтарилиши	1010—1090	2310
21.	Ёрдамчи ишлаб чиқаришда ишлаб чиқарилган эҳтиёт қисмлар кирим қилинди	1040	2310
22.	Материалларни тайёрлаш ва харид қилишда ёрдамчи ишлаб чиқаришнинг кўрсатган хизматлари ва харажатлари	1510	2310
23.	Ёрдамчи ишлаб чиқариш харажатларининг хизмат кўрсатувчи хўжаликларга ўтказилиши	2710	2310
24.	Ёрдамчи ишлаб чиқариш харажатлари ва хизматларининг (мавсумий тармоқларда) келгуси давр харажатларига олиб борилиши	3190—3290	2310
25.	Маҳсулотларни сотиш ва етказиб беришда ёрдамчи ишлаб чиқаришнинг кўрсатган хизматлари ҳисобдан чиқарилди	9410	2310
26.	Ёрдамчи ишлаб чиқаришнинг маҳсулотлари ва бажарилган ишлари, кўрсатган хизматларининг ҳақиқий таннархини ҳисобдан чиқариш	9130	2310
27.	Ёрдамчи ишлаб чиқаришнинг сотиш ва турли чиқиб кетишидаги харажатларининг ҳисобдан чиқарилиши:
	асосий воситалар;	9210	2310
	номоддий активлар	9220	2310
28.	Бошқа корхоналарга ёрдамчи ишлаб чиқаришнинг инвестиция тариқасида маҳсулотлари берилди ва хизматлари кўрсатилди	9130	2310
29.	Алоҳида бўлинмаларга ёрдамчи ишлаб чиқаришнинг харажатлари ҳисобдан чиқарилди ёки маҳсулот берилди	4110	2310
30.	Табиий офат, ёнғин ва шу кабилар натижасида кўрилган ёрдамчи цехларнинг зарарлари ҳисобдан чиқарилди	9720	2310
31.	Ёрдамчи ишлаб чиқаришдаги аниқланган моддий қийматликларнинг камомади ва бузилишлари	5910	2310
32.	Қайтариладиган ва кўп марта ишлатиладиган идишлар бўйича харажатлар ва йўқотишлар	9430	2310

(жадвал Ўзбекистон Республикаси молия вазирининг 2009 йил 19 мартдаги 36-сонли (рўйхат рақами 1813-1, 23.04.2009 й.) буйруғи таҳририда— ЎР ҚҲТ, 2009 й., 17-сон, 219-модда)
7-§. Қайта суғурта қилишга оид рағбатлантиришлар бўйича харажатларни ҳисобга олувчи счётлар (2400)
124. Қайта суғурта қилишга оид рағбатлантиришлар тўғрисидаги ахборотларни умумлаштириш 2410 «Қайта суғурта қилишга оид комиссион ва брокерлик рағбатлантиришлар, тентьемалар ва йиғимларни тўлаш бўйича харажатлар» счётида амалга оширилади.
125. 2410 «Қайта суғурта қилишга оид комиссион ва брокерлик рағбатлантиришлар, тентьемалар ва йиғимларни тўлаш бўйича харажатлар» счёти дебети бўйича 6080 «Қайта суғурта қилишга оид комиссион рағбатлантириш, тантьемалар ва йиғимлар бўйича тўланадиган счётлар» счёти билан боғланган ҳолда қайта суғурта қилиш операциялари бўйича ҳисобланган комиссион ва брокерлик рағбатлантиришлар, тантьемалар ва йиғимлар акс эттирилади. Ҳисобот даврининг охирида рағбатлантиришларнинг суммаси 2410 «Қайта суғурта қилишга оид комиссион ва брокерлик рағбатлантиришлар, тентьемалар ва йиғимларни тўлаш бўйича харажатлар» счётнинг кредити бўйича 2010 «Суғурта ишини юритиш харажатлари» дебетига ўтказилади.
126. Қайта суғурта қилишга оид рағбатлантиришлар бўйича харажатларни ҳисобга олувчи счётлар (2400)нинг боғланиши

Т/р	Хўжалик операцияларининг мазмуни	Счётларнинг боғланиши
		Дебет	Кредит
1.	Қайта суғурта қилишга оид тўланадиган комиссион ва брокерлик рағбатлантиришлар, тантьемалар ва йиғимларнинг ҳисобланиши	2410	6080
2.	Қайта суғурта қилишга оид тўланган рағбатлантиришларнинг иш юритиш харажатларига ўтказилиши	2010	2410

8-§. Умумишлабчиқариш харажатларини ҳисобга олувчи счётлар (2500)
127. Суғурталовчининг умумишлабчиқариш харажатлари тўғрисидаги ахборотларни умумлаштириш 2510 «Умумишлабчиқариш харажатлари» счётида амалга оширилади.
128. Ушбу счётда умумишлабчиқариш характерига эга бўлган харажатлар акс эттирилади, жумладан:
а) машина ва ускуналарни сақлаш ва улардан фойдаланиш бўйича;
б) ишлаб чиқаришга тааллуқли бўлган асосий воситалар ва номоддий активларнинг амортизация ажратмалари бўйича;
в) ишлаб чиқаришга тааллуқли бўлган асосий воситаларни таъмирлаш харажатлари;
г) ишлаб чиқаришдаги мол-мулкнинг суғурта харажатлари;
д) ишлаб чиқариш биноларини иситиш, ёритиш ва сақлаш харажатлари;
е) ишлаб чиқаришда фойдаланиладиган ишлаб чиқариш бинолари, машина ва ускуналар, бошқа ижарага олинган воситалар учун ижара тўловлари;
ж) ишлаб чиқаришга хизмат кўрсатишда банд бўлган ишлаб чиқариш ходимларининг меҳнат ҳақи;
з) ишлаб чиқариш хусусиятига эга бўлган бошқа харажатлар.
129. Умумишлабчиқариш харажатлари умумишлабчиқариш харажатларини ҳисобга олувчи счётларнинг дебетида ишлаб чиқариш захиралари, ходимлар билан меҳнат ҳақи бўйича ҳисоб-китоблар ва бошқаларни ҳисобга олувчи счётлар билан боғланган ҳолда акс эттирилади. Умумишлабчиқариш харажатларини ҳисобга олувчи счётларда ҳисобга олинган харажатлар 2010 «Суғурта ишини юритиш харажатлари», 2310 «Ёрдамчи ишлаб чиқариш» счётларининг дебетига ҳисобдан чиқарилади.
Умумишлабчиқариш харажатларини алоҳида ҳисоб объектлари орасида тақсимлаш тартиби суғурталовчининг ҳисоб сиёсати орқали аниқланади.
Умумишлабчиқариш харажатларини ҳисобга олувчи счётлар (2500) бўйича аналитик ҳисоб суғурталовчининг алоҳида бўлинмалари ва харажатлар моддалари бўйича юритилади.
130. Умумишлабчиқариш харажатларини ҳисобга олувчи счётлар (2500)нинг боғланиши
Олдинги таҳрирга қаранг.