|
Oltinsoy – bog‘dorchilik va uzumchilikka ixtisoslashgan tuman. Bu yerda 481 fermer xo‘jaligi 50 ming 27 gektar maydonda uzum va 744 gektar maydonda meva yetishtiradi. O‘tgan yili tumanda 2 milliard 700 ming so‘mlikdan ortiq uzum, 634 million 200 ming so‘mlik meva yetishtirildi. Tuman yalpi hududiy mahsulotida uzumning ulushi 10,9 foizni tashkil etdi. Uzumning 4 ming 553 tonnasi xorijga eksport qilinadi, shuningdek, mamlakatimizdagi “East West Surxon” O‘zbekiston-Germaniya qo‘shma korxonasida, “Mehnat” agrofirmasining “Bobur Mirzo” sho‘ba korxonasida, ”Musallas” agrofirmasi va “Sulton sharbati” mas’uliyati cheklangan jamiyatida qayta ishlanadi.
Pastak olma bog‘lari tashkil etish bilan birga meva-sabzavot va uzumni qayta ishlaydigan zamonaviy korxonalarni ishga tushirishni rejalashtirganmiz. Shu maqsadda Xitoydan zamonaviy texnologiyalarni olib kelish choralarini ko‘rmoqdamiz. Bunday korxonalar ichki va tashqi bozorga sifatli qadoqlangan arzon mahsulot yetkazib berish imkoniyatini kengaytirish, bandlik muammosini hal etishga ko‘maklashadi.
Tumanda noan’anaviy subtropik ekinlarni ko‘paytirish uchun “Subtropik ekinlar ilmiy-amaliy markazi” unitar korxonasi tashkil etilgan. Poytaxtimizdagi ilmiy-tadqiqot institutlari bilan xamkorlikda ish yuritayotgan mazkur korxonaga 32 gektar yer maydoni ajratildi. Korxona vakillari ham Turkiyada bo‘lib, bog‘ yaratish texnologiyasi bilan yaqindan tanishib kelishdi.
Oltinsoy tumanida “Do‘g‘oba saxovati”, “Sayrak uzumlari” fermer xo‘jaliklari 10 gektar, “Mehr-muruvvat”, “Surxon sharbati” agrofirmalari 20 gektar maydonda olmazor bog‘lar barpo etishdi. Yetishtirilgan hosilni saqlash uchun xorijning ming tonnalik sig‘imdagi sovutgichli ombori qurilishiga qizg’in tayyorgarlik ko‘rilmoqda. Joriy yilda viloyatning Sariosiyo, Denov, Qumqo‘rg‘on, Boysun tumanlarida ham olma bog‘lari barpo etish rejalashtirilgan va bizning aniqlashimizcha bu ishlar jadallik bilan bormoqda.
Turkiya texnologiyasiga asosan, Turkiyalik omilkor dehqonlar ko‘chat ekishdan avval mutaxassislar ishtirokida tanlangan maydonning tuprog‘i va havosini o‘rganib, shundan so‘ng mazkur sharoitga moslasha oladigan ko‘chat ekishar ekan.Dunyo mamlakatlarida shu bilan Surxondaryo viloyati mevazorlarida bu tajribani qo‘llashni tavsiya etamiz. Yana bir e’tiborli jihati, bog‘larga to‘rli pardalar qoplangan. Bu tizim hosilni bahorda do‘l va kuchli yomg‘irdan, yozda jaziramadan saqlashini, natijada meva bir tekis rivojlanishini kuzatdik va bu tajribani ommalashtirmoqdamiz.
Mutaxassislarning hisob-kitobiga ko‘ra va bizning qo’shimcha ravishda olib borgan kuzatuvlarimiz va tajribalarimizga asosan 10 gektar maydondagi pastak olma bog‘i dastlabki yili 10 tonna, ikkinchi yili 50 tonna, to‘rtinchi yili 100 tonnadan ko’proq hosil berdi. Olma sovutgichli omborda saqlansa, daromad ikki barobarga oshishi mumkinligi aniqlandi.( ……)
Surxondaryolik mirishkorlar kelgusida xorij texnologiyasi asosida boshqa mevali daraxtlarning ham pastak bog‘larini yaratishni, sabzavotchilik va urug‘chilik tarmoqlarida o‘zaro hamkorlikni yo‘lga qo‘yishni mo‘ljallamoqda va buuzumchilikni mevachilikni rivojlantirishdagi asosiy ro’l bo’lib, bu soxa ham serdaromad soxaga aylantiriladi.Tuxumli uzumlarning mevalari juda ko'p va shuning uchun bu mahsulotni o'z uylari yonida yoki yozgi uylarda o'stirishni tavsiya etamiz.Biroq har doim ham emas sababi bu soxadagi kamchiliklarimiz orqali ayrim xo’jalik xodimlari ham uzumchilikda yaxshi natijalarga erisha olmaydilar. Haqiqatan ham, ko'plab uzum navlari mavjudligi bilan birga, uning kasalliklari ko'p, shuningdek, tokqa zarar keltiradigan zararkunandalar mavjud.
Ammo, agar kasallikning alomatlarini,uning uzumchilikdagi zarar yetkazish ehtimoli hisobga olinsa yoki ularning ko'rinishini vaqti-vaqti bilan hisobga olsak, bu muommoni samarali hal qilishimiz mumkin.
Hozirda Surxondaryo viloyatida,xususan Oltinsoy tumanimizda ham uzum navlari yetishtirishdagi,ekin uzumda uchrovchi kasalliklar tokning zararkundalari va uni yetishtirish agrotexnologiyasidagi kamchiliklar, xatto uzum yetishtirishdagi bilimizning kamligi natijasida juda ko’lab xosilni yetishtira olmayabmiz, bundan tashqari yetishtirilgan hosilni ham saqlay olmayapmiz, oqibatda har yili ma’lum bir miqdordagi hosilni yo’qotib qoyayapmiz.
Bizning olib borgan kuzatuvlarimiz natijasida Oltinsoy tumanida samarasiz eskirgan bir qancha uzumzorlar mavjud ekanligi aniqlandi va viloyat qishloq xo’jaligi soxasidagi rahbarlar ishtirokida quydagi ma’lumot taqdim etildi.
Bu holat yaxshi o’rganib bo’lingach , Oltinsoy tumanida uzumchilik samardorligini oshirish borasida muxtam prizedentimizning (…) qarori elon qilindi va qarorga ko’ra Oltinsoy tumanidagi
Do'stlaringiz bilan baham: |
