Ii bob. Moddalarning hosil bo`lishi haqidagi dastlabki ta`limotlar

-  tajribalar asosida xulosa chiqaruvchi fanning ratsional  o`rganish usullarini 

qo`llash va  uni hissiy bilishdan ustun qo`yish; 

 

-  jismlarning  ichki  yashirin  mexanizmlarini  aniqlash  orqali  barcha  material 

substratlarda  yuz  beradigan  issiqlik,  yorug’lik  kabi  o`zgarishlarni  ilmiy  asoslab, 

tushuntirishga e`tiborni qaratish.  

 

F.  Bekon  “Fanning  qadri  va  o`zgarishlari”,  “G’oyalar  va  kuzatishlar”, 

“Tabiatshunoslik  haqida  12  qoida”  kabi  risolalari    falsafada  ilmiy-materialistik 

qarashlar  tizimining  shakllanishida  olimning  ham  o`z  o`rni  va  ijdoiy  hissasi  

borligini ta`kidlab  o`tish lozim. 

 

Bilishning  umumiy  falsafiy-metodologik  vazifalariga  kelganda  aniq  

tabiatshunoslik  izlanishlari  davomida  F.  Bekon  ta`limotidagi  materializm  bir 

tomonlama  chegaralanib  qolganligi  ko`rinib  qoldi.  Masalan,    fizikaviy  harakatlar  

---

 

86 

shakli  mexanik    yoki  matematik  harakatlar  shakliga  bo`ysundirilishi  va  

geometriya  asosiy fan deb e`lon qilinishi, ana  shu  cheklanishlar jumlasidan.   

 

Ammo,  shunga  qaramasdan  F.Bekon  ta`limoti  alkimyoning    fan  olamidagi 

mavqeiga berilgan zarbalardan biri bo`ldi va  uning  inqirozini  tezlashtirdi.