Ii-bob. Komputerlarning texnik ta’minoti. 2-ma’ruza Mavzu: Kompyuterlarning texnik tarkibi, asosiy va qo’shimcha qurilmalari Reja

Kompyuterda multimedia (audio, video) ma’lumotlarini namoyish etish. Kompyuter hozirgi kunda hisoblashlarni bajaribgina qolmay, balki musiqa va video ma’lumotlarni ham qayta ishlash va namoyish qilish imkoniyatiga ega.
Kompyuterda musiqa tinglash uchun kompyuterga qo’shimcha karnay (kolonka) yoki quloqqa taqiladigan maxsus uskuna ulangan bo’lishi talab qilinadi. Shundan so’ng musiqalarni namoyish etishga mo’ljallangan maxsus dastur (Winamp) yordamida musiqa tinglash mumkin. Hozirgi kunda kompyuterlarda musiqalarning MP3 formati keng tarqalgan.
Kompyuterlarda video namoyishi uning ekrani orqali amalga oshiriladi. Bunda videofilmlarni namoyish etishga mo’ljallangan maxsus dasturlar (Media player) yordamida filmlarni kompyuter ekranida tomosha qilish va uning ovozini karnaylar orqali eshitish mumkin. Hozirgi kunda kompyuterlarda video ma’lumotlarning MPG va AVI turlari keng tarqalgan.
Musiqalar va videolar odatda kompakt disklar yordamida tashiladi va ularda saqlanadi. Disklardagi musiqa va videolar esa kompyuterning disk o’quvchi qurilmasi yordamida namoyish etiladi.
Modem modulyator-demodulyator so’zlarining qisqart-masi hisoblanadi. Modem telefon tarmog’i orqali tashqi tarmoqdagi boshqa kompyuter bilan ma’lumot almashuvini ta’minlaydi. Modem yordamida internetda oddiy analog telefon tarmog’i orqali bog’lanish mumkin. Bunday modemlarning nazariy jixatdan eng yuqori foydalanish tezligi 56 Kb/sek. ni tashkil etadi. Modem ichki va tashqi turlarga bo’linadi va har ikkalasi ham internetga yoki telekommunikasiya tarmoqlariga ulanish uchun xizmat qiladi.
Planshet - kompyuterga biror chizma va tasvirni maxsus qalam yordamida kirituvchi moslama. Rasm, loyiha va sxemalar bilan ishlovchi mutaxassislar uchun juda qulaydir
Ona plata. Asosiy mikrosxema bo’lib unga prosessor, tezkor va kesh xotira mikrosxemalari, kontroller va adapter elektrosxemalari o’rnatiladi, qattiq disk va disk yurituvchilari ulanadi
Kompyuterning salbiy va ijobiy tomonlari. Kompyuterdan foydalananish bo’yicha ma’lum me’yorlar, qoidalar va talablar mavjud. Bunga kompyuterning joylashishi, xonaning yorug’ligi, havo almashishiga bo’lgan talablar va texnika xavfsizligi qoidalari kiradi. Kompyuter ishlash vaqtida o’zidan elektromagnit to’lqinlarni tarqatadi, bu esa o’z navbatida kompyuterdan uzoq vaqt foydalanilganda inson sog’lig’iga zarar yetkazadi. Kompyuterning noto’g’ri joylashishi foydalanuvchining tanasi tuzilishiga, kompyuter joylashgan xonaning yorug’lik darajasi esa kompyuterning foydalanuvchi ko’rish qobiliyatiga ta’sirini belgilaydi. Maktab yoshigacha bo’lgan foydalanuvchi kompyuter bilan 15-20 minut ishlashi mumkin. Maktab yoshidagi 1-2 soat oralig’ida kompyuterda ishlashi mumkin. Kattalar esa bir ish kuni davomida 3-4 soat atrofida ishlashi mumkin.
Sinov savollar

1. 
   Komputerning asosiy qurilmalari va ularning asosiy vazifasi?
   
2. 
   Xotira qurilmasi va unig turlari?
   
3. 
   Klaviaturada qanday amallarni bajarish mumkin?
   
4. 
   Chop etish qurilmalari to’g’risida nimalarni bilasiz?
   
5. 
   Modemning vazifasini tushuntiring?
   
6. 
   Multimedia vositalari tarkibiga nimalar kiradi?
   
7. 
   Axborotlarni tashish vositalarini ayting?
   
8. 
   Planshet nima?