Canon korporatsiyasi ingl.: Canon corporation rus.: корпорация Canon
Turli xil kompyuterlashtirilgan qurilmalarni yaratish va ishlab chiqarish bilan shug‘ullanuvchi kompaniya. Canon kompaniyasi o‘zining lazer printerlari va purkovchi printerlari tufayli keng keng shuhrat qozongan.
CASE
qisq.: Computer-Aided Software Engineering qarang: kompyuterlashgan dasturiy ta’minot ishlab chiqish
CD
qisq.: Compact Disc
qarang: ixcham disk
CDI
qisq.: Compact Disk Interactive
(xuddi shunday CD-I ham). O‘zaro faol ixcham-disk. Ixcham-diskka yozish formatlaridan biri.
CDMA
qisq.: Code Division Multiple Access
qarang: kodli ajratishli ko‘p tomonidan erkin foydalanish
CD-R
Yozish imkoniyatli [bir martali] ixcham-disk. Maishiy sharoitlarda maxsus CD-R-yuritmasi yordamida axborot yozish mumkin bo‘lgan ixcham-disk. Diskni bitta maydoniga faqat bir marta yozish mumkin; ammo, qolgan axborot ulushlarini ham maydonning bo‘sh qismiga yozib qo‘yish mumkin, agar ishlatilayotgan CD-R-yuritma va dasturiy ta’minot bunday vazifani quvvatlasa,
CD-ROM
qisq.: Compact Disk Read-Only Memory
«Faqat o‘qish uchun» ixcham-diski. CD-ROM yuritmalar uchun axborot tashuvchisi. Qator formatlarda yozilishi mumkin:
CD-DA - Digital Audio – mumtoz audio disk. Amalda barcha yuritmalar tomonidan quvvatlanadi.
High Sierra Format - HSF, yoki HSG - High Sierra Group - DOS, UNIX va boshqa operatsion tizimlar muhitidagi ma’lumotlardan erkin foydalanishning amaldagi standarti. Boshlang‘ich yo‘lkachasi - VTOC - Volume Table Of Contents diskni tashkillashi haqidagi axborotga ega.
ISO 9660 - CD-ROM da axborotlar saqlash uchun birinchi standart (1988 yil), fayl tizimi MS-DOS nikiga o‘xshash, fayllar nomi 8 belgili
- nom sxemasiga ega, 3 nom kengaytmasi bor, kataloglarni ichiga joylashtirilishi 8 gacha boradi.
PhotoCD – Kodak firmasi tomonidan yuqori sifatli tasvirlarni saqlash uchun ishlab chiqilgan.
CD-I - CD Interactive –tovush hamrohligidagi video yozuv, standart televizorda videoo‘ynatgich bilan qayta eshittirish uchun ishlab chiqarilgan. Ayrim yuritmalar tomonidan quvvatlanmaydi.
CD-ROM XA - eXtended Architecture – kengaytirilgan arxitekturasi, ISO 9660 va High Sierra disklar bilan uyg‘unlashadi. Asl nusxani yaratishda Interleaving – audio-va videoaxborot ma’lumotlarini segmentlarini navbatlashtirish ishlatiladi. Aidio signal ADPCM (Adaptive Differential Pulse Code Modulation) usuli bilan zichlashtiriladi.
–Video
CD
-
MPEG
formatda
yuqori
sifatli
raqamli
video
yozuv,
dasturiy
yoki
apparat
MPEG-dekoderli
kompyuterda
qayta
eshittirilishi
mumkin.
CD Plus – musiqiy ko‘p tashuvchi disklar, ikki sessiyaga ega – audio (ixtiyoriy standart audioo‘ynatgichda qayta eshittiriladigan) va CD-ROM.
CD-RW
qisq.: CD ReWriteable
Qayta yoziladigan ixcham-disk. Ko‘p marta (bir diskga 1000 davrgacha yozish) qayta yozish imkoniyatiga ega ixcham-disk.
CGI
qisq.: Common Gateway Interface
Umumiy shluz interfeysi. Server jarayonlarini tashqi qo‘llanmalar bilan o‘zaro aloqada ishlashi uchun standart. Jismonan bitta kompyuterda joylashgan, veb-server va boshqa dasturiy ta’minotlar orasidagi ma’lumotlar almashuvini tavsiflovchi qoidalar yig‘masi bilan belgilanadi. Xususan, HTTP-server tashqi dasturlarni chaqirish uchun CGI ni ishlatishi mumkin. Ular veb-saytning HTML-sahifalarini dinamik tarzda shakllantiradi. CGI standarti bo‘yicha o‘qish/yozishni uddalay oladigan har qanday dastur CGI dasturi bo‘laoladi.
Ci tili
ingl.: C language rus.: язык C
Yuqori pog‘onadagi dasturlash tili. Bell Labs kompaniyasida Dennis Ritchie tomonidan 1970 yil o‘rtalarida ishlab chiqilgan. Si tilidagi birinchi ahamiyatli dastur UNIX operatsion tizimi bo‘ldi, bundan keyin bir necha yil davomida Si tili UNIX bilan chambarchas bog‘landi. Ammo, hozirga kelib, Si tili UNIX dan mustaqildir. Soddalik, samaradorlik va boshqa operatsion tizimlarga yengil ko‘chirish imkoni bu tilni keng tarqalgan tillardan biriga aylantirdi. Si tilida zamonaviy yuqori pog‘onadagi tillarning alomatlari va Assembler tili bilan uyushadigan kompyuterni texnika vositalarini manzillash imkoni muvaffaqiyatli qo‘shilib ketgan. Si tili kasbiy dasturchilarni jalb qiladigan qulay sintaksisga ega. Si tili ISO tomonidan standart sifatida tasdiqlangan. Obyektga-yo‘naltirilgan me’moriy tuzilmadan foydalanilishi kengaytirilgan C++ tili paydo bo‘lishiga olib keldi
CICS
qisq.: Customer Information Control System Abonent axborot-boshqarish tizimi. IBM ning meynfreymlar uchun dasturiy mahsuloti.
CISC
qisq.: Complex Instuction Set Computer
To‘la buyruqlar to‘plamiga ega kompyuter, CISC arxitekturasi. Turli, odatda o‘zgaruvchan uzunlikka ega bo‘lgan mashina buyruqlari (ko‘rsatmalari) to‘plami katta bo‘lgan hammabop protsessor turi.
CMOS
qisq.:
Complementary Metal-Oxide Semiconductor
- Komplementar metall-oksidli yarimo‘tkazgich, KMOP-texnologiya. Elementlarni yuqori zichlikda joylashtirish va kam energiya talab qilishni ta’minlaydigan mikrosxema yasash texnologiyasi.
Shaxsiy kompyuterning ona platasidagi CMOS-xotira mikrosxemasi. Kompyuterning tarkibiy tuzilmasini saqlash uchun xizmat qiladigan hajmi katta bo‘lmagan energiyaga mustaqil xotira.
CPU
qisq.: Central Processing Unit
Markaziy protsessor.
CR
qisq.: Carriage Return
Karetkani orqaga qaytarish. ASCII boshqaruvchi belgisi.
