Icmailov Astan Ibragimovich Bokiyev Abdujolol Abdulxamitovich

M'
maks
=0,8 

---

285 
M'
maks
=0,8(1,8-2,5)M
n
 
aniqlanadi. 
Asinxron 
motor 
aylantiruvchi 
momentining 
M'
maks
qiymati rotor zanjiridagi aktiv qarshilikka bog‘liq emas, 
ammo kritik sirpanishning qiymati 
R
2
k
ga to‘g‘ri proporsional. O‘rtacha 
quvvatli qisqa tutashtirilgan rotorli asinxron motorlari uchun 
S
kr
= 0,12-0,2
bo‘lib, katta quvvatlilarda 
S
kr
= 0,04-0,05
bo‘ladi. Rotor chulg‘amiga tashqi 
qarshilik kiritilmagan faza rotorli motorlar uchun
S
kr
 = 0,08-0,3
bo‘ladi. 
Asinxron motorning ish xarakteristikalari deb
I
1
, U
1
, f
1
, s, M, cos
φ
, 
η
va 
n
2
 
larni motor validagi foydali quvvat 
R
2
ga bog‘liqlik grafiklariga aytiladi.
5.3.4. Asinxron dvigatellarni ishga tushirish va tezliklarini rostlash 
usullari. Juft qutblar, tok chastotasini va sirpanishini o‘zgartirib 
asinxron dvigatellar tezliklarini rostlash. 
 Asixron mashinalarni ishga tushirish, reverslash va aylanish tezligini 
rostlash. 
 
Asinxron motorning ishga tushirish toki ifodasi
S
o‘rniga uning 
S
=1 
qiymatini qo‘yib quyidagicha aniqlanadi: 
. 
(11.14) 
Qisqa tutashtirilgan rotorli asinxron motorlarning ishga tushirish toki 
bo‘lib, uning nisbiy qiymati 
motor katologlarida beriladi. 
Ishga tushirish toki katta bo‘lishiga qaramay, asinxron motorning ishga 
tushirish momenti nisbatan kichik, ya’ni 
ni tashkil qiladi.
Ishga tushirish momentining tok singari katta qiymatga ega bo‘lmasligini 
aylantiruvchi momentning quyidagi (10-2) ifodasidan tushinish mumkin. 
Asinxron motorning vektor diagrammasiga binoan 
, Bu 
ifodadan aniqlangan 
qiymatini (9-9) dagiga qo‘yib quyidagi olinadi: 
. (11.15) 

---

286 
Ammo 
bo‘lgani uchun aylantiruvchi moment 
uchun quyidagi ifoda olinadi:
Nm, (11.16) 
bunda 
– moment doimiysi; 
– rotor 
tokining aktiv qismi. 
Demak, asinxron motorning aylantiruvchi momenti ham o‘zgarmas tok 
motorniki singari ifodalanib, magnit oqim va tokning aktiv qismi bilan 
aniqlanadi. Ishga tushirish paytida 
S
=1 bo‘lgani sababli rotor induktiv 
qarshiligining maksimal qiymati 
da moment 
ifodasiga 
o‘zining minimal qiymatiga ega. SHu sababli 
ning 
qiymati 
ga yaqinroqdir. Bu esa asinxron motorning kamchiligidir. 
Xaqiqatan, 
bo‘lsa, nominal yuklama bilan asinxron motorni ishga 
tushirish imkoni umuman bo‘lmaydi. Motor kataloglarida 
qiymati ham 
beriladi.