Icmailov Astan Ibragimovich Bokiyev Abdujolol Abdulxamitovich

 B = B
max
bo‘lib, ikki qutb 
oralig‘ining o‘rtasida esa 
V = 0
bo‘ladi. 

---

246 
Generatorda xosil bo‘lgan o‘zgaruvchan tokni o‘zgarmas tokka aylantirish 
uchun kollektordan foydalaniladi. 
Eng oddiy kollektor sifatida misdan yasalgan va bir-biridan izolyasiyalangan 
ikkita yarim xalkadan foydalanish mumkin. Demak, 16.1-rasmdagi o‘tkazgich 
uchlarini ikkita halqa o‘rniga ikkita yarim halqalarga ulansa, u holda eng oddiy 
o‘zgarmas tok generatorining prinsipial sxemasi ol-nadi. Bunda ham yarim 
halqalar valga undan izolyasiyalangan holda o‘rnatilib, ular val va demak, 
o‘tkazgich bilan bir xil chastotada aylanadi. 
Shunga ko’ra, 
abcd 
o‘ramda ilgarigidek o‘zgaruvchan E.Yu.K. hosil qilinadi, 
ammo kollektor bo‘lgani sababli cho‘tkalar o‘zgarmas potensiallarga ega bo‘lib 
qoladi. 
Normal tipli o‘zgarmas tok mashinalaridagi kollektor plas-tinkalarining soni 
50
…
80 ta bo‘lib, ulardan olinadigan tokning qiymati deyarli o‘zgarmas bo‘ladi. 
O‘zgarmas tok mashinasi asosan ikki qismdan iborat bo‘lib, uning magnit 
oqim hosil qiluvchi birinchi qismi induktor, E.Yu.K. hosil qiluvchi ikkinchi 
qismi esa yakor deb ataladi. 
Induktor o‘z navbatida stanina 
1 
hamda asosiy (bosh) kutblar 
2 
dan iborat 
bo‘lib, yakor esa yakor o‘zagi 
3, 
kollektor 
4, 
val 5, podshipnik 
6, 
podshipnik 
qalqoni 7 va ventilyator 
8 
dan iborat bo‘ladi (5.1.3-rasm). [1,8] 
5.1.3 – rasm. O‘zgarmas tok mashinalarining konstruktiv sxemasi 
(a) va magnit 
zanjiri (b). 

---

247 
5.1.2. O‘zgarmas tok generatorlarini qo‘zg‘atish usullari va uning asosiy