Icmailov Astan Ibragimovich Bokiyev Abdujolol Abdulxamitovich

 
φ
cos
φ
= 1 bo‘lganda to‘la quvvat butunlay
foydali ish bajarish uchun sarf bo‘ladi. Aksincha, cos
φ
birdan qancha 
kichik bo‘lsa, avvalgiday foydali ish bajarish uchun S ning qiymatini
shuncha oshirish kerak bo‘ladi.
Masalan, U=380V kuchlanishda R= 4,5 kVt-aktiv quvvatni ta’minlash
uchun tarmoqdan iste’mol qilinadigan, tok va to‘la quvvat: 
cos
φ
=1 bo’lganda I=12 A, S=4,5 kVA;
cos
φ
=0,8 bo’lganda I=14,8 A, S=5,6 kVA; 
cos
φ
=0,6 bo’lganda I=19,7 A, S=7,5 kVA; 
cos
φ
=0,4 bo’lganda I=29,6 A, S=11,2 kVA;

---

57 
SHunday qilib, zanjirdagi foydali ishni tokning aktiv tashkil etuvchisi 
(
I
a
=I
•
cos
φ
) bajaradi. Tokning reaktiv tashkil etuvchisi (
I
r
=I
•
sin
φ
) esa elektr 
va magnit maydoni hosil qilish uchun sarf bo‘lib, ularning energiyasi
L 
va
S
elementlarda davriy ravishda yig’ilib, manbaga yana qaytadi yoki 
I
L
=I
C
(ya’ni 
b
L
=b
C
) bo‘lganda shu elementlar orasida tebranib turadi. 
Doimo musbat bo‘lgan
R 
va
S
lardan farqli o‘laroq reaktiv quvvat
φ
>0 bo‘lganda musbat (induktiv rejim
Q
L
),
φ
< 0 bo‘lganda esa
manfiy (sig‘im rejimi
Q
C
) bo‘ladi.