Icmailov Astan Ibragimovich Bokiyev Abdujolol Abdulxamitovich

ortda qoluvchi
deb ataladi. [1,2] 
Sinusoidal kattaliklarning vektor tavsiflari va ularning mohiyati. 
Sinusoidal 
tok va kuchlanishlardan xozirda energetika tizimlari va korxonalarda keng 
ko‘llanilishiga: 
Birinchidan - sinusoidal tok va kuchlanishli elektr energiyasini ishlab 
chiqarish (generatorlar), o‘zgartirish (transformatorlar) va iste’mol qilish 
(asinxron dvigatellar) ekspluatatsiya nuqtai-nazaridan sodda va qulay; 
Ikkinchidan – chiziqli sinusoidal kattaliklar: qo‘shilganda, ayrilganda, 
bo‘linganda va integrallab yoki differensiallanganda sinusoidal kattalik bo‘lib 
qolaveradi. Boshqa xech bir funksiyalar bunday xossaga ega emas. Aynan 
shunday ajoyib xususiyatlari uchun sinusoidal vaqt funksiyalari garmonik yoki 
mukammal deb ataladi. [1] 

---

44 
Sinusoidal o‘zgaruvchi qiymatlar vaqtning har qanday qiymatida oniy 
qiymatlarni ko‘rsatadigan sinusoida yoki aylanuvchi vektorlar orqali 
tasvirlanadi.(1.3.4-rasm.)
1.3.4-rasm. Sinusoidal EyuK ning vector diagrammasi va uning sinusoidasi 
Vaqtning boshlang‘ich davrida (
t=0
) bir xil chastotali sinusoidal 
o‘zgaruvchi qiymatlarni tasvirlovchi ikki yoki undan ziyod vektorlar majmuiga
vektor diagramma
 
deb ataladi
.
Kuchlanish va tokning oniy qiymatlarni
u(t) i(t)
uzil kesil aniqlash 
uchun ularning amplituda, burchak chastota va boshlang‘ich fazasi kabi uch 
parametrining xammasini aniqlash kerak. 2.4-rasm. 
Ma’lumki 
u=Usin
ω
t
va 
i=Isin
ω
t
kuchlanish va tokning oniy qiymatlarini 
ifoda etadi.
O’zgaruvchan tok o’tkazgichda ma’lum vaqt ichida qanday miqdorda 
issiqlik chiqargan bo’lsa, shu vaqt ichida o’shancha issiqlik chiqargan
o’zgarmas to’kning ish bajaradigan qiymati uning