Ichki kasallikiar

6 .3 .2 . F on ok ard iografiya (F K G )
Y u r a k d a p a y d o b o ‘la d ig a n t o v u s h l a r n i y o z ib o lish usuli 
fonokardiografiya deyiladi. Fonokardiografiya yurakni eshitishni 
alm a shtirm a sda n, balki uni t o ‘ldiradi, yurakdagi past chastotali 
tovushlarni aniqlashga yordam beradi.
Fo n o k a rd io g ra f m ikrofon, kuchaytirgich, chastotali suzgichlar 
va yozib oluvchi q u rilm alardan iborat. M ikrofon tovush tebra- 
nishlarini elektr hodisasiga aylantirib beradi, chastotali suzgichlari 
esa tovush tebranishlarini past, o ‘rta va yuqori c h a sto tad a alohida 
yozib olishga im kon beradi. Bir vaqtning o ‘zida ikkinchi standart 
ulanishda E K G n i yozib olish zarur.
Eshitish usuli bilan yozish nuqtalari oldindan belgilanadi. E K G
qilinayotgan xonada mutlaqo jimjitlik b o lis h i zamr. Mikrofon ko‘krak 
qafasidagi eshitish nuqtalariga m ustahkam lanadi. Bu nuqtalar yurak 
uchida, o ‘ng va c h a p tom onidagi II qovurgba oraligNning t o ‘sh 
suyagiga yaqin joyida, V qovurg‘a oralig'ining t o ‘sh suyagiga yaqin 
joyida va Botkin nuqtasida deb hisoblanadi. Nafas shovqinlari FK G ga 
tushmasligi u c h u n u nafas chiqarilgan paytda yozib olinadi.
F K G n i tahlil qilganda diqqatni tovushlarning davomliligiga, 
ularni kengligiga va E K G tishlari bilan m os kelishiga qaratish kerak. 
F K G tebranishining kattaligi faqat yurak ishiga b o g ‘liq b o ‘lmay,
160

---

balki tovush o ‘tkazish sharoitiga h a m b o g ‘liq. K o ‘krak qafasi qalin 
b o ‘lganda, semirishda, o ‘pka emfizem asida tovushlarning tebranish 
kengligi pasayadi.
F K G g a qarab tovushlarning pasayishi, kuchayishi, boMinishi 
h a m d a shovqinlarni t a ’riflash haqida fikr yuritish m u m k in . Sistolik 
davrda yozib olingan shovqin yurak uchida yoki xanjarsimon murtagi 
asosida b o i s a , ikki tavaqali yoki u c h tavaqali klapan yetishm ov- 
chiligidan darak beradi. Yurak asosida yozib olingan qisqarish shov­
qini a o rta n in g chiqish joyi yoki o ‘pka arteriyasining torayishidan 
b o l is h i m um kin.
D iastola davrida yozib olingan shovqinlar diastolik shovqin 
deyiladi. A orta yetishmovchiligida diastolik shovqin yuqori, mitral 
torayishida esa past chastotali yo ‘nalish yaxshi yozib olinadi. Organik 
va funksional shovqinlar h a m yozib olinadi.