Ichki kasallikiar

8 .6 . Buyrak yetishm ovchiligi. Uremiya
Etiologiyasi:
surunkali diffuz glom erulonefrit, surunkali piyelo- 
nefrit, b uyrak-tosh kasalligi; siydik ajratish sistem alarining o ‘sm a- 
lari, gidronefroz, am iloidoz, qandli diabet, podagra, polikistoz, 
kalsiy alm ashinuvining buzilishi, buyrak gipoplaziyasi.
Klinikasi.
Buyrak yetishmovchiligida klinik manzarasi sistemasiga 
qarab o ‘zgarib bo rad i: nerv sistemasi, ha z m organlari sistemasi, 
y u ra k - q o n to m irla r sistemasi, nafas olish sistemasi h a m d a qon 
tarkibida kuchli o ‘zgarishlar ketadi. N erv sistemasida uyquchanlik, 
tez charchash, holsizlik, befarqlik belgilari k o ‘riladi. H azm organlar 
sistemasida esa k o ‘ngil aynishi, ishtahaning pasayishi, ozib ketish, 
ich ketishi, o s h q o z o n -ic h a k d a n q o n ketishi kuzatiladi.
Q o n aylanish sistemasida - q o n bosim ining k o ‘tarilishi, yurak 
tez urishi, o g ‘riq, yurak chegarasining chapga siljiganligi, k o ‘ruv 
qobiliyatining pasayishi kabi (qon bosim ining oshganligi natijasida) 
b e lg ila r i n a m o y o n b o ‘la d i. N a f a s s i s t e m a s id a - p le v r it va
257

---

pnevm oniya rivojlanadi. O g‘izdan siydik hidi kelib turadi. Til quruq, 
m a l la r a n g k a ra s h b ila n q o p l a n g a n b o ‘ladi. Q o r i n p a y p a s la b
koTilganda, epigastral s o h a d a o g ‘riq kuzatish m u m k in .
Laboratoriya tahlili.
Z im nitskiy sinam asida o lzgarishlar ketadi, 
nikturiya kuzatiladi, siydikning solishtirm a o g lrlig i pasayadi — 
1005— 1008. Siydik rangsiz va tiniq b o ‘lib qoladi. Bu buyrakning 
siydik pigmenti ajratish xususiyatini y o ‘qotganligiga bo g ‘liq. Q o n d a
qoldiq azot, m och e v in a va indikan m iqdori o ‘rtacha k o ‘paygan.
U r e m i y a a s t a - s e k i n r iv o jla n a d i. B e m o r l a r d a r m o n s i z l i k , 
lohaslik, tez c h a rc h a s h , ishtaha y o ‘qligidan shikoyat qilishadi, 
keyinchalik, k o ‘ngil aynishi, qayt qilish, ich ketishi, nafas qisishi 
kuzatiladi. Til quruq, qattiq chanqash kuzatiladi. O g‘izdan yoqimsiz 
urinoz hid keladi. Teri quruq b o ‘lib, b e m o r ozib ketadi.
B unday hollarda b e m o r n in g u m u m iy ahvoli yom o n la sh a d i. 
M ushaklar tortishib, uchib turadi, es-h u sh xiralashadi, ka m qonlik 
yuz beradi. Ba’zan qonli ich ketishga sabab boNadigan yarali kolit 
q o ‘shiladi. Nafas qisishi h a m urem iya alom atidir. N afas tez-tez, 
c h u q u r b o l a d i . U rem ik a stm a rivojlanadi.
Asorati.
Kasallikning s o ‘nggi kunlarida quruq perikardit, plevrit, 
gemorragik pnevm oniya asorati boMib qoladi. Uremiya goh pasayib, 
goh z o ‘rayib, bir n e c h a haftaga c h o ‘zilishi m u m k in . Biroq, oqibat 
natijasi o ‘limga olib bo rad i.
L a b o ra to riy a ta h lili:
q o n t e k s h i r i l g a n d a q o l d iq a z o t n i n g
oshganligi - azotem iya, shuningdek, asidoz, giperkaliyemiya va 
giponatriyemiya qayd qilinadi. Siydik ajralmaydi.