Ichki kasallikiar

10.8. Diabetik koma (giperglikemik koma)
Q o n d a k e to n t a n a c h a l a r i m iq d o r i a n c h a k o ‘p a y g a n b e m o r g a
tegishli tib b iy y o r d a m k o l rsa tilm asa, d ia b e tik k o m a rivojlanadi. 
O d a td a , k o m a d a n b i r n e c h a k u n avval d ia b e tik k o m a o l d i h o la ti 
alom atlari paydo bofladi. Roliuriya va ch a n q o q lik kuchayadi. D a rm o n i 
q u r i y d i , u y q u c h a n l i k b o s h l a n a d i . Bu v a q t d a b e m o r y o n i g a
y a q in la s h g a n d a o g ‘z id a n a s e to n hid i k ela y o tg a n in i sezish m u m k in .
S iy d ik q a n d va k e to n t a n a c h a l a r i ajra ta b o sh la y d i. A g a r b u d a v rd a
d a v o la s h b o s h l a n m a s a , d ia b e tik k o m a a l o m a t i b o s h la n a d i.
Klinikasi.
B e m o r n i n g u m u m i y ah v o li y o m o n l a s h a d i . K u c h li 
d a r m o n s i z l i k , lo h a s lik , c h a n q a s h , k o ‘ngil a y n is h i, q u s is h , ich 
k etish i, q u l o q l a r n i n g s h a n g ‘illashi, b o ‘s h a s h is h , tiln in g q u rish i,
305

---

a d i n a m i y a o s h a d i, c h u q u r s h o v q in li, r itm ik ( K u s s m a u l tip id a )
n a fa s o lin a d i, n a f a s d a n k esk in a s e to n hid i keladi. Puls te z la s h a d i, 
arte rial b o sim p asa y ad i, m u s h a k l a r to n u s i p a sa y g a n , k o ‘z soqqalari 
y u m s h o q b o ‘lib q o la d i, t a n a h a r o r a ti s u b n o r m a l , tili jig a r s im o n
k arash b ila n q o p l a n g a n b o 'l a d i . Y u r a k to n la r i b o ‘g liq, q o r i n n i n g
oldingi muskuli taranglashgan. A w a lig a e s - h u sh jo y id a b o ‘ladi, keyin 
b e m o r h u s h id a n k etad i, b u n d a p a y reflekslari b o ‘lm a y d i, b a 'z a n
arte rial b o s im p a sa y g an k ollaps m a n z a r a s i y u z a g a k elad i, a n u r iy a
p a y d o b o ‘ladi.
Laboratoriya tahlili
q o n d a q a n d 4 0 0 — 1000 m g % , is h q o r zapasi 
15— 30 h a jm % ( n o r m a d a 60 h a jm % ), k e to n ta n a c h a la r i 6 0 — 
150 m g % , o q s i l s i z a z o t 6 0 — 140 m g % , x l o r i d m i q d o r i n i
k a m a y i s h i q o n d a l e y k o t s i t l a r m i q d o r i n i o s h i s h i — l e y k o s i t o z
1 m m 3 q o n d a 15 0 0 0 d a n 50 0 0 0 g a c h a ( 1 5 - 109— 5 0 - 109/1) 
n o r m a d a 6 0 0 0 — 8000 m m 3 q o n d a (6* 109— 8* 109/1) n e y tro filla r 
c h a p g a s iljig a n . S i y d i k d a q a n d 8 — 10 % , o q s i l , q o n , k e t o n
t a n a c h a l a r i k o ‘p m i q d o r d a ajra lad i (g lik o z u riy a , a lb u m i n u r i y a ,
ketonuriya).