Ichki kasallikiar

6 .3 .3 . S fig m o g ra fiy a ( S M G )
Sfigm ografiya —
to m i r urishi tebranishlarini grafik tarzda yozib 
olish. Sfigm ogram m ani h a m m a arteriyalardan yozib olish m um kin. 
K o ‘p in c h a sfigm ogram m a uyqu va o ‘m rov arteriyalaridan yozib 
olinadi. S figm ogram m ada yuqoriga k o ‘tariluvchi katta egri chiziq 
( c h o ‘qqi tizzasi)— anakrotga va anc h ag in a yassi chiziq (pastga 
tushuvchi tizza) katakrotga b o i i n a d i .
K atakrot qism da o ‘yiqcha va dikrotik ikkilamchi t o ‘lqin yozib 
olinadi, bu m arkaziy sfigm ogram m ada a n c h a rivojlangan boMadi. 
Bu aorta klapanlarining yopilishi natijasida q o n t o ‘qim alarining 
teskari y o ‘nalishidan hosil b o i a d i .
S figm ogram m aga b a h o berishda to m i r urishi t o ‘lqinlarining 
shakliga, ularning tebranish kattaligiga, ikkilamchi dikrotik t o ‘lqin 
kattaligiga diqqatni qaratish kerak. T o m ir urishi (puls) t o lq i n la r i
tezligini aniqlash u c h u n uyqu arteriyasida m arkaziy to m ir urishi 
va qon arteriyasida chetki tom ir urishi sfigmografiya qilinadi. Odatda, 
u 4,5 dan 8 metrgacha b o i a d i . Gipertoniya kasalligida, atersklerozda 
puls t o lq i n la r i tezlashadi, aorta yetishmovchiligida u sekinlashadi.
6 .3 .4 . O ssillo g ra fiy a
Ossillografiya — arteriyaga tashqi bosim ni h a r xil darajada t a ’sir 
ettirib, to m ir urishi t o l q i n i n i grafik usulda yozib olish. Bunda 
tekshiriluvchi arteriya ossillografning 
О
nuqtasi t o lg ‘risida b o l is h i
kerak. K o ‘p in c h a tekshirish yelka, boldir, son arteriyalarida ikki 
t o m o n la m a olib boriladi.
161

---

M anjetka qisqichiga to m ir urishi y o ‘qolguncha havo yuboriladi. 
S o ‘ngra havo asta-sekin chiqariladi. M anjetkadagi bosim arteriya 
bosimiga teng b o ‘lganda ossillogrammaning to ‘g ‘ri chizigNda birinchi 
to m ir urish t o lq i n la r i yozib olinadi — bu sistolik arterial bosim, 
bosim pasayishi ja ra y o n id a tebranish kengligi ortib boradi.
Eng katta tebranish o'rtacha arterial bosimga mos keladi. Dinamik 
yoki o ‘rtacha bosim bu do im iy bosim b o ‘lib, tom irlardagi q o n n in g
harakatini to m ir urishisiz h am o ‘sha tezlikda t a ’m inlashi m u m k in . 
U 80— 100 m m sim ob ustuniga teng. Tebranish asta-sekin kamayib 
borib, diastolik arterial bosim ga teng b o ‘lib qoladi. Eng yuqori 
tebranishning ossillografik raqam i m m .d a aniqlanadi.