Ichki kasallikiar


Kasallik haqida tushuncha



Download 11,34 Mb.
Pdf ko'rish
bet14/267
Sana01.07.2022
Hajmi11,34 Mb.
#727371
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   267
Bog'liq
Arslonov-ICHKI KASALLIKLAR

1.3. Kasallik haqida tushuncha
K asallik -
organizm va eng m u h im ichki org an la r norm al 
funksiyasining buzilishidir. K engroq m a ’n o d a kasallik — tashqi va 
ichki m u h itn in g zararli t a ’sirotlari natijasida organiz m norm al 
yashash faoliyatining buzilishi b o ‘lib, organizm him oya kuchlarining 
s a fa rb ar etilishiga 
q a r a m a s d a n , m o sla n u v c h a n lig in in g susayib 
ketishi bilan xarakterlanadi.
18


Kasallik inson organ iz m in in g u m u m iy dardi b o ‘lib, u yem i- 
ruvchi va m oslashtiruvchi 
hodisalarning birgalikda davom etib 
borishi, lekin m oslashtiruvchi hodisalarning kamlik qilib qolishi 
bilan x a ra k te rla n a d i, natijada k o ‘p in c h a m e h n a t qobilyatining 
vaqtincha yoki butunlay kamayishiga olib keladi.
1.4. Etiologiya to ‘g ‘risida tushuncha
Etiologiya —
kasallik yoki patologik holatning kelib chiqish 
sababini anglatadi. Kasallikni keltirib chiqaradigan tashqi va ichki 
sabablari bor. Tashqi om illarga infeksion, m exanik, fizik (harorat) 
va boshqa om illa r kiradi.
Infeksiya.
Patogen (kasallik tu g ‘diruvchi) m ikroorganizm lar 
(streptokokk, p n e vm okokk, dizenteriya tayoqchalari va boshq.) 
h a m d a viruslar kasallik sababchisi b o ‘lishi m u m k in . U la r sog‘lom
o d a m organizm iga yoki t o ‘g ‘ridan t o ‘g ‘ri b e m o rd a n , y o ‘talganda, 
aksirganda, s o ‘lagidan, tom ogfi h a m d a yuqori nafas yoNlaridan 
chiqadigan shilimshiq, balg'am ni tarqatib atrofdagilarga yuqtirganda 
o ‘tadi (infeksion havo - to m c h i y o ‘li bilan o ‘tish) yoki qanday 
b o ‘lm asin b iro r m ik ro o rg a n iz m la r bilan ifloslangan oziq -o v q a t 
m ahsulotlari bilan birga tushadi (yuvilmagan sabzavot-m evalarni 
yeyish, qoNlarning kir boNishi).
Infeksiya b e m o r n in g ajralm alari bilan ifloslangan bu y u m la r 
o rqali, s h u n in g d e k , c h a n g d a n h a m yuqishi m u m k in . Patogen 
m i k r o o r g a n i z m l a r t e r i n i n g s h ik a s t la n g a n j o y i d a n ( t i r n a l g a n , 
shilingan jo y la rid a n ) ichkariga o ‘tib, yiringli teri kasalliklari — 
pioderm iyalarga sabab boMishi m um kin.
Parazitar kasalliklar tirik q o ‘zg‘atuvchilar tufayli paydo b o ‘la- 
digan kasalliklarning katta guruhini tashkil etadi. Bularning eng 
k o ‘p tarqalgani ge lm intoz (gijja kasalligi)dir. G ijjalar k o 'p in c h a
sog‘lom o d a m n in g hazm yo llariga tuxum lari tushib qolishidan 
yuqadi (yuvilm agan q o ‘llardan, gijjalar tashib yurishi m u m k in
b o i g a n uy hayvonlariga j u d a yaqin yurish natijasida). Parazitar va 
infeksion kasalliklarning q o ‘zg‘atuvchilari bir qa n c h a hollarda q o n - 
s o ‘rar h a sh aro tla r orqali o l a d i . C h u n o n c h i , bezgak chivinlari bez- 
gak q o ^ g 'a tu v c h ila rin i, kanallar ensefalit va boshqa kasalliklarning 
q o ‘zg‘atuvchilarini yuqtiradi.
Infeksiyalar paydo b o l i b , avj olib borishida organizm ga qanday 
b o l m a s i n b iro r turdagi patogen m ikroorganizm larning o l is h i g in a
em as, balki o rganiz m ning qarshiligi ha m m u h im rol o ‘ynashini 
aytib o l i s h kerak. M u d o m t o l a q o n l i ovqatlanm aslik, jism o n iy va
19


asabiy z o lriqishlar, sovuq qotib yurish natijasida o rg an iz m n in g
za ifla shib qo lish i u n in g in fe k sio n kasalliklarga k o ‘r sa ta d ig a n
qarshiligini kamaytirib boradi.
M exanik omillar.
M exanik sabablar tufayli paydo boMadigan 
kasalliklar jum lasiga m iya silkinishi, lat yeyishi, ja ro h a tla n ish i
suyaklar sinishi (suyaklarning ochiq va yopiq sinishi), b o ‘g ‘in- 
la m in g chiqishi va boshqalar kiradi. K o ‘krak qafasi lat yeyishi 
tufayli travmatik plevrit (plevra yalliglanishi), travmatik pnevmoniya 
( o ‘pka y alliglanishi, zotiljam) paydo boMishi, shuningdek, plevra 
yorilib, plevra b o ‘shlig‘iga havo o ‘tishi — pevm otoraks vujudga 
kelishi m um kin. Mexanik shikastlar og‘ir patologik holatlarga sabab 
b o ‘lishi, m a s a la n , u m u r t q a p o g bo n a si sinib, o rq a m iya uzilib 
ketishiga, q o n tom irlari shikastlanib q o n ketib qolishiga sabab 
b o ‘lishi m um kin.
Bir q a d a r z o ‘raygan o g ‘riqqa sabab boMadigan m exanik shikast 
shokka olib kelishi m u m k in (o d a m n in g o ‘zidan ketib, arterial 
b osim ining keskin pasayib, rangi o p p o q oqarib ketishi). Vaqtida 
y o rd am k o ‘rsatilmasa, shok shikastlangan o d a m n i o ‘limga olib 
kelishi m um kin.

Download 11,34 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   267




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish