Ichki ishlar idoralari xodimlarining

Hayot – avvalo, kurash demakdir. Har kunimiz, aslida, kurashdan iborat. Bu kurash nimaga, qanday maqsadlarga qaratilgan? Bu kurash, birinchi navbatda, erkinlik, tinchlik uchun, hayotimiz farovonligi, bolala- rimizning kelajagi uchun qaratilgan. Shu ma’noda, har qaysi rahbarning zimmasida juda katta mas’uliyat borligini hech qachon unutmaslik kerak»², – degan edi.




¹ Каримов И.А. Бизнинг йўлимиз – демократик ислоҳотларни чуқурлаштириш ва модернизация жараёнларини изчил давом эттириш йўлидир. Т.20. – Т.: Ўзбекистон, 2012. – Б.297-298.
² Каримов И.А. Халқ депутатлари Хоразм вилояти Кенгашининг навбатдан ташқари сессиясида сўзланган нутқ // Халқ сўзи. – 2012. – 10 окт.
2-§. ICHKI ISHLAR IDORALARI XODIMLARINING EKSTREMAL SHAROITLARDA O‘ZARO VA AHOLI BILAN BO‘LADIGAN MULOQOTLARINING AXLOQIY JIHATLARI
Ekstremal sharoitlar va ularning odamlar axloqiga ta’siri. Ekstremal sharoitlar deb to‘satdan sodir bo‘lgan turli xil tabiat va texnika falokatlari, yuqumli kasalliklarning tarqalishi, ommaviy tartibsizliklar, ijtimoiy tanglik hamda ichki va tashqi yovuz kuchlarga qarshi jangovar harakatlar olib borish kabi holatlar sababli yuzaga kelgan keskin vaziyatlarga aytiladi. Ekstremal sharoitlarda ichki ishlar idoralari xodimlari axloqiy-ruhiy jihatdan o‘zlarining vaj-sabablar faoliyatini tizimini hamda axloqiy, huquqiy va boshqa ijtimoiy normalar talablarini o‘zgartirishga majbur bo‘ladilar. Bunda asosan cheklovchi va taqiqlovchi axloqiy va huquqiy normalar ustunlik qiladi.
Bu esa ekstremal sharoitlarda:

• 
  favqulodda holat joriy etilishi;
  
• 
  maxsus huquqiy rejim o‘rnatilishi;
  
• 
  mas’ul javobgar rahbarlarga katta vakolatlar berilishi;
  
• 
  aholining majburiy tarzda qutqaruv va tiklash ishlariga jalb qilinishi;
  
• 
  jabr ko‘rganlarga tezlikda yordam berish ishlarining amalga oshirilishi;
  
• 
  fuqarolarning huquq va erkinliklari, sog‘lig‘i, mulkini himoyalash ishlarining tezlikda yo‘lga qo‘yilishi;
  
• 
  joylardagi hokimiyat organlari va jamoat tashkilotlarining normal ishlashi uchun shart-sharoitlar yaratish zarurligi kabilar bilan bog‘liq.
  

Harbiy yoki favqulodda holat joriy etilganida ichki ishlar idoralari xodimlari oldiga:
– har xil yolg‘on, mish-mish va vahimali gaplar tarqalishining oldini olish;

• 
  ekstremal sharoitlar o‘chog‘iga kirish uchun ruxsat olish tartibini o‘rnatish;
  
• 
  mansabdor shaxslarning karantin qoidalarini bajarishini nazorat qilish;
  
• 
  xizmat yuzasidan davlat va nodavlat tashkilotlariga tegishli transport vositalaridan foydalanish tartibini o‘rnatish;
  
• 
  savdo tashkilotlarining ishini tartibga solish;
  
• 
  jinoyatchilar muhitiga aloqador shaxslarni zararsizlantirish kabi bir qator vazifalari yuklatiladi.
  

Ekstremal sharoitlarda ichki ishlar idoralari xodimlari o‘zaro va aholi bilan bo‘ladigan muloqotlarida ekstremal vaziyatga nisbatan har bir odamning ma’naviy-axloqiy, ruhiy jihatdan beradigan javob reaksiyasini hisobga olishi zarur. Bunday javob reaksiyasi ijobiy yoki salbiy bo‘lishi mumkin.
Ijobiy reaksiyaga quyidagilar kiradi:
– burch, mas’uliyat, vaj kabi hissiyotlarning faollashib, butun imkoniyatlarning ishga solinishi;

• 
  tashabbus, qiziqish, jon-jahd bilan ishga berilishning paydo bo‘lishi;
  
• 
  ijodiy imkoniyatlarning faollashuvi, qat’iy va mardonavor harakatlarga tayyorlik hissining kuchayishi;
  
• 
  chidamlilikning kuchayishi, injiqlikning kamayishi;
  
• 
  zo‘riqish, charchoqning kamayishi, beparvolikning yo‘qolishi.
  

Salbiy reaksiyasiga:
– vahima, xavotir, ishonchsizlik, jonsaraklikning paydo bo‘lishi, jonini saqlab qolish hissining kuchayishi;

• 
  qo‘rqinch, o‘zi va ishi uchun hadiksirash, burchini o‘tash va shaxsiy xavfsizligini ta’minlash borasidagi vajlari o‘rtasida keskin kurash vujudga kelishi;
  
• 
  axloqiy his-tuyg‘ularning muayyan darajada pasayishi, odatdagi axloqiy normalar haqidagi tasavvurlarning yemirilishi;
  
• 
  sarosimaga tushish, dong qotish, garangsib qolish holatlarining yuzaga kelishi;
  
• 
  bo‘layotgan voqealarni eslay olmaslik, bilish faoliyatining izdan chiqishi;
  
• 
  oldingi ko‘nikmalarning buzilishi, ishda xatolarga yo‘l qo‘yishning boshlanishi;
  
• 
  o‘zini safabar etolmaslik, o‘zini o‘zi qo‘lga ololmaslik;
  
• 
  o‘zini o‘zi nazorat qilishning yo‘qolishi, vahimaga berilish va jazavaga tushish;
  
• 
  kuchli ruhiy qo‘zg‘alishlar.