Ichki ishlar idoralari xodimlarining

So‘roq qilishda qo‘llanilishi taqiqlangan axloqqa zid xatti- harakatlar. So‘roq, qilish vaqtida axloqiy normalarga zid bo‘lgan quyidagi usullarni qo‘llash qat’iyan man etiladi:

1. 
   Shaxslarning hayoti va sog‘lig‘i uchun xavfli bo‘lgan yoki ularning sha’ni va qadr-qimmatini kamsituvchi xatti-harakatlar sodir etish. Masalan, jismoniy kuch ishlatish yoki ruhiy jihatdan azoblash. Tergovchining aybdorni urib yoki so‘kib so‘roq qilishi natijasida so‘roq qilinayotgan odam yolg‘on ko‘rsatuv berishi mumkin. Bu esa hujjatlarning
   

¹ Qarang: Айдаров Т.Т. ва бошқ. Криминалистик тактика. – Т.: ЎзР ИИВ Академияси, 1996. – Б. 85-86.
soxtalashtirilishiga olib kelishi bilan birga, tergovchining kasbiy buzilishiga ham sabab bo‘ladi.

2. 
   Zo‘rlik yoki do‘q-po‘pisa qilish, aldash va qonunga xilof boshqa yo‘llar bilan ko‘rsatuv, tushuntirish, xulosalar olishga, eksperimental harakatlarni bajarishga, hujjatlar yoki buyumlar tayyorlanishiga va berilishiga erishish. Masalan, aldash yo‘li bilan aybni bo‘yniga qo‘yish mumkin emas. Bordiyu shunday qilinsa, bunday harakat butun ichki ishlar organlarini xalq ommasi oldida abgor qilib qo‘yadi.
   
3. 
   Diniy e’tiqodlarini o‘rtaga qo‘yib so‘roq qilish. Masalan, diniy kitoblarni o‘rtaga qo‘yib qasam ichirish yoki ularda ko‘rsatilgan jazo usullarini qo‘llash bilan qo‘rqitish, aldash yoki majbur qilish mumkin emas.
   
4. 
   Shaxsning ruhiy zaif tomonlaridan so‘roq qilish vaqtida foydalanish. Masalan, qo‘rqoqligidan, aqli zaifligidan, araqxo‘rligidan, xotinbozligidan, kar-soqovligidan foydalanib ish ko‘rish mumkin emas.
   
5. 
   Tungi vaqtda, ya’ni kech soat 22.00 dan ertalab soat 6.00 gacha tergov harakatlari olib borish. Tayyorlanayotgan yoki sodir etilayotgan jinoyatning oldini olish, jinoyat izining yo‘qolishi yoki gumon qilinuvchining qochib ketishiga yo‘l qo‘ymaslik, eksperiment jarayonida tekshirilayotgan hodisaning holatini tiklash zarurati bo‘lgan hollar bundan mustasno¹.
   
6. 
   Ekspert sifatida ishtirok etayotgan shifokorlardan boshqa shaxslarning o‘zga jinsdagi shaxsni yalang‘och qilib tekshirish chog‘ida hozir bo‘lishlari taqiqlanadi.
   

Tergovchi so‘roq qilganda baqirmasligi, shaxsni haqorat qilmasligi lozim. Tergovchi so‘roq qilinuvchiga odob va hurmat bilan munosabatda bo‘lib, uning so‘zlarini sabr-toqat bilan tinglashi, kerakli so‘zlarni topib, so‘roq qilinuvchi bilan o‘rtalarida yuzaga kelgan kelishmovchiliklarni bartaraf etishi, umuman, o‘zining yuksak madaniyatliligini namoyon etishi lozim.