Ichki a'zolar to'qrisida umumiy tushuncha. Xazm a'zolarining taraqqiyoti

KEKIRDAK
Kekirdak (trachea, 135- ) uzunligi 9–11 sm, diametri 15–18 mm keladigan naydan iborat bo‘lib, IV bo‘yin umurtqasining ro‘parasida, bevosita hiqildoqdan boshlanadi, so‘ngra ko‘krak qafasining yuqori teshigi orqali ko‘ks oralig‘igacha borib, IV–V ko‘krak umurtqalarining ro‘parasida chap va o‘ng bronxlarga ajraladi. Traxeyaning ana shu ajralgan yeri kekirdak ayrisi (bifurcatio tracheae) deb ataladi. Kekirdak joylashishiga ko‘ra bo‘yin va ko‘krak qismlariga bo‘linadi. Kekirdakning bo‘yin qismini old tomondan jag‘ osti muskullari (mm. sternohyoideus et sternothyroideus) va qalqonsimon bez, orqa tomondan qizilo‘ngach, ikki yonboshdan umumiy uyqu arteriyasi o‘rab turadi. Traxeyaning old sathi bilan bo‘yinning chuqur fassiyasi orasidagi (spatium pretracheale) bo‘shliq biriktiruvchi to‘qima va qon tomirlar bilan band.
Traxeya ko‘krak qafasi qismining old tomonida to‘sh suyagining dastasi va gl. thymus joylashgan. Kekirdak devori 16–20 ta halqa shaklidagi tog‘aylar (cartilagines tracheales) dan tuzilgan o‘zaro fibroz to‘qimalardan iborat boylam (lig. annularia) lar bilan tutashgan. Tog‘ay yarim halqa devorining ochiq qismi muskul tolalari aralashgan parda (paries membranaceus) bilan o‘ralgan. Muskul tolalari yo‘tal paytida va nafas olganda qisqarib yordam beradi. Kekirdakning ichki yuzasi ko‘p qatorli kiprikli epiteliy bilan qoplangan va shilliq bezlarga boy qavat bilan o‘ralgan.

135- . Traxeya va bronxlar.
1–prominentia laryngea; 2–cartilago thyroidea; 3–lig. cricothyroideum; 4–cartilago cricoidea; 5–cartilagines tracheales; 6–lig. cricotracheale; 7–ligg. annularia trachealia; 8–esophagus; 9–bifurcatio tracheae; 10–bronchus principalis dexter; 11–bronchus principalis sinister; 12–bronchus lobaris superior dexter; 13–a. pulmonalis sinistra; 14–bronchus lobaris superiori sinister; 15–a. pulmonalis dexter; 16–bronchus lobaris medius dexter; 17–bronchus lobaris inferior dexter; 18–bronchus lobaris inferior sinister; 19–esophagus; 20–aorta; 21–v. azygos.