Ibob. O‘zbek va yapon tillarida hisob so‘zlar

 

 

 

 

2.4 Yapon tilida miqdorni ifodalashda grammatik  

qo‘shimchalarning ahamiyati 

Yapon tilida ham o‘zbek tilida miqdor sonni ifodalashda grammatik 

qo‘shimchalaming  o‘rni  beqiyos. Yuqorida ta’kidlab o‘tilganidek,miqdor son 

boshqa sonlaming ma’noviy guruhini tashkil qilshga asos bo‘ladi. Bundan tashqari, 

grammatik qo‘shimchalar miqdor songa qo‘shilib，daraja, miqdor, ko‘rsatkichni 

tashkil etadi. Grammatik qo‘shimchalarsiz sanoq olami kambag‘allashib qoladi, 

10 000 = 1*10 000 = 一万[ichi man] 

20 100 = 2*10 000+100 = 二万百[ni man hyaku] 

21 000 = 2*10 000+1*1000 = 二万一千[ni man issen] 

100 000 = 10*10 000 = 十万[jyu: man] 

1 000 000 = 100*10 000 = 百万[hyaku man] 

10 000 000 = 1000*10 000 = 一千万[issen man ] 

   

    

 

 

 

 

---

46 

desak yanglishmagan bo‘lamiz. Yapon va o‘zbek tilida grammatik qo‘shimchalarni 

miqdor ma’nosini berishini bobdan o‘rin olgan sahifamizda xulosa sifatida 

fikrmizni misollar bilan davom ettiramiz. 

Gurai-  grammatik qo‘shimchasi olmosh sonlar  oldidan numerativ so‘zlarga 

qo‘shilib, narsa va predmet holatni taxmin, chamalab ko‘rsatadi. Ushbu grammatik 

qo'shimcha miqdor songa qo‘shilib « chama son » ni hosil qiladi. Yuqorida keltirib 

o‘tilgan grammatik qo‘shimcha og‘zaki formada keng qo‘llaniladi. Ushbu 

fikximizni isboti sifatida misollar orqali yoritamiz : 

私のうちからデパトまで一時間ぐらいかかります。 

Mening uyimdan to magazingacha 1 soatlar chamasi sarflanadi. 

Hodo - o‘zbek tilida ot oldidan kelib, « - dek » degan ma’noni anglatadi va bu 

ham miqdor tushunchasini ifodalashga xizmat qiladi. Hodo grammatik 

qo‘shimchasi yozma nutqda ayniqsa keng qo‘llaniladi. Boshqa miqdor anglatuvchi 

grammatik qo‘shimchalardan farqi shundaki, hodo son bilan to‘g‘ridan  -  to‘g‘ri 

aloqaga kirisha olmaydi. Hodo bilan aloqaga kirishsa, son bilan hodo o‘rtasida, 

albatta ma’lum grammatik qo‘shimcha mavjud bo‘ladi . Masalan: 

1. 

えきのまえでともだちをいちじかんぐらいほどまちました。 

Aeroport oldida do‘stimni 1 soatlar kutdim. 

Hodo  grammatik qo‘shimchasi miqdorni bo‘rttirib ko‘rsatadi. Yuqoridagi 

misoldan ko‘rinib turibdiki, ushbu grammatik qo‘shimcha chama sonni yaratishga 

asos bo‘ladi. 

あしたすむことはやまほど Ertaga qiladigan ishim tog‘dek. 

Yuqoridagi misollardan xulosa qilgan holatda hodo  grammatik qo'shimchasi 

son  va  grammatik qo‘shimchaga qo‘shilishi bilan chama sonni yasovchima’no 

hosil qiladi. Agar hodo – grammatikasi ot oldidan kelsa « - dek » ma’nosini beradi. 

  Ika  —  bu grammatik qo'shimcha o'zbek tilida «-dan  past» deb tarjima 

qilinadi. Miqdori chegaralab, taxminan ko'rsatadi. Masalan, 

私のたんじょうびじゅうににかおきゃくさまがきました Watashino 

tanjoubmi juuninika okyakusamaga kimashita. 

---

47 

Mening tug‘ilgan kunimga o‘n kishidan past mehmon keldi. 

Ushbu grammatika belgilangan miqdordan kichik ekanligida qo‘llaniladi. 

Ushbu grammatikaning antonimi sifatida ijyouni misol keltirishimiz mumkin. 

  Ijyou  -  ushbu  grammatik  qo‘shimcha  o‘zbek  tiliga  «-dan  ziyod»  deb 

tarjima  qilinadi.  Ijyou faqat belgilangan miqdordan ziyodligini ifodalashda 

ishlatiladi.Masalan, 

学 年 ろ ん ぶ ん で か い た れ い ぶ ん は さ ん び ゃ く い じ ょ う で す 

Gakunenronbundekaitareibunhasanbyakuijoudesu. 

Bitiruv malakaviy ishimda yozgan misolim uchyuzdan ziyod. 

ナヴルズのおまつりにさんかしたいぼらんちやはせにじょうです   

Navruzu no omatsurini sankashitai borantiyava sen ijoudesu. 

Navro'z bayramiga qatnashishni xoxlaydigan ko'ngillilar mingdan ziyod bo'ldi. 

  Yuqoridagi grammatik qo'shimchalardan tashqari, yapon tilida ba'zi bir 

so'zlar miqdor anglatish xususiyatiga ega. Bulardan biri, mou sukoshi bo'lib, « 

yana ozgina » deb tarjima qilinadi. Ot oldidan kelib, miqdorni anglatadi. Masalan, 

もうすこしケーキはいただいてもいいでしょうか。  Mousukoshi ke-

kiwa itadaitemo ii deshouka. 

Yana ozgina tort yesam maylimi? 

  で miqdorning ifodasidan keyin qandaydir ishni amalga oshirishda narx, 

vaqt, miqdor va hokazolarni ko‘rsatadi. 

えきまで３０分でいきますか。 

Stansiyagacha 30daqiqa ichida boorish mumkinmi? 

３まんねんでビデオがかえますか。 

30.000 iyenaga video sotib olish mumkinmi?