I V dmitriyeva, J. M. Raxmanov

Standart yorug‘lik manbaalarining turlari va yorug‘lik manbasining konfiguratsiya parametrlari

Standart yorug‘lik manbalari sodda va ko‘rinishda bo‘ladi. Uning misolida sodda uncha qiyin bo‘lmagan yoritish sxemalarini yaratish o‘rganiladi. Standart yoritish manbaalari asosan Scanline vizualizator bilan ishlashda qo‘llaniladi. Keyinchalik mental ray vizualizator bilan ishlashda maxsus yoritish sistemalari o‘rganiladi. V-Ray vizualizator ham shaxsiy tur yorug‘lik manbai bilan ishlaydi. Standart yorug‘lik manbai Create (Yaratish) buyruqlar panelining o‘ng bo‘limida, uchinchi bo‘lim osti Lights (Yorug‘liklar)da joylashgan. Bunda obyektlar turining svitokini (to‘plamini) ochish va standart bandni tanlash lozim

(71-rasm).

3. 
   rasm. Standart yoruglik manbaining bloki.
   

Uning oldida standart yorug‘lik manbaining ro‘yxati joylashgan. Ba’zilarining ishlash tartibi bilan batafsil tanishamiz – Omni (Nuqtali), Target Spot (Nuqtali yo‘naltirilgan), Target Direct (To‘g‘ri yo‘naltirilgan).

Omni (Nuqtali). Omni (Nuqtali) manbaa fazoda nuqta bo‘lib namoyon bo‘ladi, undan har tarafga yorug‘lik tarqaladi. U oddiy lampochkaning analogi bo‘lib hisoblanadi. Mazkur manbaani sahnaning turli joyiga o‘rnatib, qayerdan yorug‘lik tarqalishi ko‘rsatiladi. Sahnada bitta mustaqil yorug‘lik manbai
o‘rnatilgan zahoti, standart yorug‘lik avtomatik ravishta o‘chiriladi, yoritish mustaqil yoritish manbaidan yoritiladi (72-rasm).

3. 
   rasm. Omni yoruglik manbasidagi sahna.
   

Target Spot (Nuqtali yo‘naltirilgan). Target Spot (Nuqtali yo‘naltirilgan) manbaa, yo‘naltirilgan projektor. Yorug‘lik nurlari konussimon shaklda bo‘ladi. Bu aniq yo‘naltirilgan bo‘ladi, agarda obyekt konus nuriga tushmasa, u yoritilmaydi. Bu obyekt sfera kabi yaratiladi. Manbaa yaratiladigan Target Spot (Nuqtali yo‘naltirilgan) uskunasi tanlanadi, uch o‘lchamli fazo nuqtasining qayerida manbaa o‘rnatiladigan bo‘lsa, ana shu nuqtada sichqonchaning chap turgmasi bosiladi, so‘ngra kursorni shula qayerga yo‘naltirilishi lozim bo‘lsa, o‘sha yerga suriladi. Shunday qilib sahnada qo‘shimcha Target Spot (Nuqtali yo‘naltirilgan) yorug‘lik manbai qo‘shiladi (73-rasm).

3. 
   rasm. Target Spot yoruglik manbasidagi sahna.
   

Target Direct (to‘g‘ri yo‘naltirilgan). Target Direct (to‘g‘ri yo‘naltirilgan) yorug‘lik manbai avvalgi yorug‘lik manbaining to‘liq analogi hisoblanadi, faqatgina yorug‘lik nurining shakli bundan mustasno. Mazkur manbaa nurlarining shakli silindrsimon. Manbadan masofa oshsa, obyektning yoritilish radiusi oshmaydi va doimiy bo‘lib qoladi (74-rasm).

3. 
   rasm. Target Direct yoruglik manbasidagi sahna.
   

3.