I. N. Ismanov, J. X. Kambarov, M. M. Turdaliyeva korxonalarda inqirozga qarshi boshqaruvni tashkil etish

Z=-0.3877-1.0736*Kjl+0.0579*(Kmja)


Bu yerda:
Kjl – joriy aktiv/joriy majburiyatlar
Kmja – jami majburiyatlar/jami aktiv
Agar Z<0 korxonada to‘lovga qobillik mavjud. Z>0 bo‘lsa, bankrotlik ehtimoli mavjud.
Britaniyalik olimlar R.Tafler va G.Tishoularning to‘rt omilli Z-hisobi modellari:


Z₄=0.53 X₁+0.13 X₂+0.18 X₃+0.16 X₄


Bu yerda:
X₁ – sotishdan foyda / qisqa muddatli majburiyatlar;
X₂ – Aylanma aktivlar / jami majburiyatlarga;
X₃ – qisqa muddatli majburiyatlar / jami aktivlar;
X₄ – sotishdan sof tushum / jami aktivlar
Z-hisobning sharti 0.2 ga teng
Altmanning Z-hisobi asosida bankrotlik ehtimolligini baholash modeli 1968 yilda AQSHda 33ta bankrotlik yoqasidagi korxonalarda tadqiqot o‘tkazilib sinalgan. Bu Altman tomonidan 1977 yilda 5 yillik tajribalar asosida 70% lik aniqlikda ishlab chiqilgan.
Altman formulasi quyidagicha ko‘rinishga ega:


Z₅=1.2K_ob+1.4K_n.p+3.3K_r+0.6K_n+K_ot
Bu yerda:
K_ob - (joriy aktivlar-joriy majburiyatlar)/jami aktivlar
K_n.p - taqsimlanmagan foyda/jami aktivlar
K_r - soliq va foizlar to‘lgugacha bo‘lgan foyda/jami aktivlar
K_n - oddiy va imtiyozli aksiyalarning bozor bahosi/jami aktivlar
K_ot - sotish hajmi/jami aktivlar