I-mavzu: Korxonalarning tashkiliy huquqiy asoslari

tadbirkorlik  (tijorat)vatadbirkor  bо‘lmagan  (notijorat),

 

ularning  mavjudligi  davlatning  byudjet  tomonidan  moliyalashtirilishi  bilan 

ta’minlanadi. 

2.  Amaldagi  resurslarning  xususiyatlariga  kо‘ra  korxonalar  quyidagilarga 

bо‘linadi. 

- asosan mehnat resurslaridan foydalanish (mehnat talab qiladigan); 

- ishlab chiqarish vositalaridan intensiv foydalanish (kapital talab qiladigan); 

- materiallardan intensiv foydalanish (material talab qiladigan) korxonalar mavjud. 

---

Mehnat  talab  qiladigan  korxonalar  ishlab  chiqarishning  umumiy  tannarxida 

ishchi  kuchi  xarajatlarining  yuqori  ulushi  bilan  ajralib  turadi. Ushbu  korxonalar 

yuqori  darajada  mehnat  taqsimotiga  ega. Mehnat  taqsimoti  ijobiy  va  salbiy 

oqibatlarga olib keladi (1.1.rasmga qarang). 

Ixtisoslashish  va  mehnat  taqsimotining  salbiy  oqibatlari  mehnatni  jonli 

mehnat  bilan  ta’minlash,  mehnat  taqsimotini  cheklash,  mehnat  mazmunini 

boyitish, guruhlarda ishlash tushunchalarining paydo bо‘lishiga olib keldi. 

Kapital  kо‘p  talab  qiladigan  korxonalarda,  ayniqsa,  ishlab  chiqarish 

vositalari  juda  kо‘p  bо‘ladi.   Ishlab  chiqarish  xarajatlarining  muhim  qismi 

amortizatsiya tо‘lovlari hisoblanadi.