I мавзу. «Илмий тадқИҚот методологияси» фанининг мақсади ва вазифалари фан тушунчаси

Яна бир марта қайтарамиз!

1. 
   Татбиқ қилиш кўламига қараб моделлаштириш умумилмий усуллар қаторига киради.
   
2. 
   Моделлаштиришда объект бевосита эмас, балки модель орқали билвосита ўрганилади.
   
3. 
   Унсури ва таркибига қараб модель моддий, идеал ва белгили (символик) бўлиши мумкин.
   
4. 
   Модель объектнинг ўриндош бўлиб, унга нисбатан нусха кўринишига эга бўлади.
   
5. 
   Модель ва объект ўртасида гомоморфик ва изоморфик муносабат, мослик бўлиши мумкин.
   
6. 
   Тадқиқотда моделдан фойдаланишни иккита йўналиши мавжуд: 1) объектдан – моделга; 2) моделдан – объектга (олдин модель қурилади, у тадқиқ қилингандан кейин объект – маҳсулот ишлаб чиқарилади).
   
7. 
   Моделлаштириш – модель орқали объектни ўрганиш, унинг хоссалари ва функцияларини башорат қилиш усулидир.
   
8. 
   Моделлаштириш усули ёрдамида реал, мумкин бўлган ва виртуал хислатга эга бўлган ҳар қандай объект хоссалари ва функцияари тадқиқ қилинади. Бу билан моделлаштириш усули ўзининг универсал, умумилмий усул эканлигини намоён этади.
   
9. 
   Моделлаштиришнинг асосий турлари: предметли, физик, мантиқий, математик, ахборотли, хаёлий ва компьютерли моделлаштириш усуллари.
   
10. 
    Математик моделлаштиришда асосий «қурувчи материал» дифференциал ва интегродифференциал тенгламалар, топологик шакллардир.
    
11. 
    Математик моделлаштиришда бир-биридан фарқ қиладиган табиий ва сунъий объктларни бир турдаги тенгламалар билан тавсифлаш ва тадқиқ қилиш мумкин.
    
12. 
    Комптютерли моделлаштиришнинг қулай ва афзал томони шундан иборатки, кўп процессорли компьютерлар тизими ва дастур пакетлари ёрдамида ҳар қандай мураккаб объектнинг график ёки анимацияли моделини тузиш ва ўрганиш мумкин.
    
13. 
    АҚШда ишлаб чиқилган «Теран тафаккур» дастури билан жаҳон чемпиони Г.Каспаров ўртасидаги ўйин компьютерли моделлаштиришни чекланмаган имкониятларини намойиш қилди.