И. М. Абдуллаева, Д. T. Азимов. “Ахборот тизимлари

 
11.4. Корхонада стратегик қарор қабул қилишга кўмаклашиш 
Стратегик қарорларни қабул қилишга кўмаклашувчи тизим (СҚҚҚКТ) 
менежерларга тузилмасиз муаммоларни ҳал этишга ва улар орқали 
бошқарувнинг юқори поғонасидагиларнинг ахборотга бўлган талабларини 
қондиришга имкон беради. Ички ва ташқи манбаларидаги маълумотларни 
бирлаштириб, СҚҚҚКТ ўзгарувчан муаммолар йиғиндисини ҳал этишга 
мўлжалланган ҳисоблаш ва коммуникациянинг ягона муҳитини яратади. 
СҚҚҚКТ юқори поғонадаги ижрочиларга ташкилот фаолиятини назорат қилиш, 
рақобатчилар ҳаракатини кузатиш, муаммоларни аниқлаш, имкониятларини 
аниқлаш ва истиқолларини башоратлашга ѐрдам беради. 
11.4.1. СҚҚҚКТнинг ташкилотдаги ўрни ва аҳамияти 
СҚҚҚКТнинг пайдо бўлишидан олдин ижрочилар кўпгина турли 
шаклдаги бир неча юз бетдан иборат ойлик (ѐки ҳафталик) ҳисобот ва 
ахборотларни олар эди. Бугунга келиб СҚҚҚКТ ташкилотнинг барча 
бўлимларида маълумотларни танлаб олади ва менежерлар учун ишлашга қулай 
воситалар ва диалогли маълумотни қайта ишлашдан фойдаланиб кўриб чиқиш 
ва таҳлил қилишга имкон яратмоқда. 
Замонавий тизимларда маълумотларни ортиқчалик муаммосини ҳал 
этишга интилмоқда. Улар ѐрдамида керакли маълумотларни фильтрлаш ва 
график кўринишда кўриш мумкин. СҚҚҚКТларда юқори поғонадаги 
раҳбарларга маълумот тайѐрлаш билан бирга қуйи поғоналардаги ишчиларга 
кенг маълумотларни бериш имкони мавжуд. Катта маълумотлар базасини 
таҳлил қилиш учун ОЛАП воситаларидан фойдаланиш ўринлидир.
СҚҚҚКТ тузилиши билан боғлиқ асосий муаммо нисбатан турли 
мақсадларга мўлжалланган тизимлардаги маълумотларни раҳбариятга 
ташкилот фаолиятини турли қирралардан кўриши учун тайѐрлаш ҳисобланади. 
Масалан, баъзи анъанавий корхоналардаги бошқарув поғоналари турли ахборот 
тизимларидан фойдаланилади ва улар бир бирига номутаносиб бўлади. Бирор 
маълумот келганда у эскирган, тўлиқмас бўлиши мумкин. Ҳозирги кунда эса 
кераклича шаклланган ва қўлланилган тизимлар корхона менежерлари учун 
долзарб, аниқ ва ҳар томонлама таҳлил қилинган ахборотни етказади. Юқорида 

---

117 
келтирилган маълумотларга асосланиб, СҚҚҚКТни функционал коорпоратив 
тизимларнинг мантиқий давоми дейиш мумкин. 
Ташқи маълумотлар, хусусан веб – маълумотлар кўпгина СҚҚҚКТда 
мавжуд. Ижрочилар учун кенг ташқи маълумотлар диапазони жуда зарур: 
жорий фонд бирга янгиликларидан тортиб, то рақобатчилар, саноат 
истиқболлари, қонун лойиҳалари ҳақидаги ахборот ва бошқалар. Махсус 
СҚҚҚКТлар ѐрдамида кўпгина менежерлар ахборот хизматлари, молиявий 
бозорнинг маълумотлар базасига, иқтисодий ахборотга ва бошқа керакли 
маълумотларга эга бўлмоқда. 
Замонавий СҚҚҚКТлар моделлаштириш ва таҳлил қилиш имкониятига 
эга. Менежерларнинг малакаси билан бу имкониятлар орқали маълумотларни 
графикда вақт билан ўлчаш, ҳудудларга бўлиш, нарх оралиғини аниқлаш ва 
ҳ.к.ни бажариш мумкин. Аммо кўпгина менежерлар СҚҚҚКТдан ташкилот 
ҳолати ҳақидаги ахборотни турлича тақдим этиш учун фойдаланади.