И. М. Абдуллаева, Д. T. Азимов. “Ахборот тизимлари

 
8.2-расм. Интернет-тармоқлар билан боғлиқ етказиб беришлар
занжирининг вазифалари 
Рис.14.2.
буюртмачилар 
Етказиб 
берувчилар 
Дистрибьютерлар 
Логистика 
хизматлари 
Режалаштириш ва 
башоратлаш 
Интранет-
тармоқ 
Буюртмаларни 
ишлаб чиқиш 
Таъминот 
Етказиб 
беришлар 
Захиралар
Ҳисоб 
Ишлаб чиқариш 

---

83 
Бу тизимлардан олоҳидаги бизнес жараѐнлардан келиб тушаѐтган 
ахборотлар интернет-тармоғи билан боғлиқ етказиб беришлар занжирларини 
уларни етказиб беришлар занжирини бошқаришда уларни мувофиқ мақсадда 
умумлашти риш учун фойдаланилади. Хусусий корпоратив интранет-тармоқларга 
киришни компания ташқарисида бўлган етказиб беришлар занжири ташқи 
жараѐнларини мувофиқлаштиришни такомиллаштириш мақсадида дистрибью-
торлар, етказиб берувчилар, моддий-техник таъминлаш хизматлари ва харидорлар 
учун кенгайтирилиши мумкин.
Моддий-техник 
ва 
ишлаб 
чиқариш 
имкониятлари 
ишлаб 
чиқарувчиларнинг маҳсулотга талабларига мос келиши ѐки келмаслигини 
аниқлаш учун менежер етказиб берувчиларнинг тизимларига веб-интерфейс 
орқали уланиши мумкин. Бизнес-шериклар етказиб берувчилар занжири 
менежменти веб-воситаларидан башоратлаш бўйича ўзларининг интерактив 
корпоратив ишларида фойдаланишлари мумкин. Савдо вакиллари етказиб 
берувчиларнинг ишлаб чиқариш жадваллари билан танишишлари ва 
харидорлар буюртмалари ҳолатининг назоратини амалга ошириш учун моддий-
техник таъминот хизматлари ахборотларини олишлари мумкин. Етказиб 
беришларнинг кенгайиб борувчи занжири ишлаб чиқариш, календар, моддий-
техник, башорат қилинаѐтган ахборотлар билан телефон ѐки факс орқали эмас, 
балки интерактив режимда алмаша бошлашлари сабабли, компаниялар
буюртмачиларнинг ўзгариб борувчи талабларига оперативроқ жавоб 
қайтаришлари мумкин. Ахборотларни веб-воситалар ѐрдамида бундай паст 
таннархда тақдим этилишлари туфайли компаниялар бизнес ахборотлар билан 
қимматбаҳо патентлаштирилган тизимлар ўрнига етказиб берувчиларнинг катта 
сони билан алмашишлари мумкин. 14.3-жадвалда етказиб беришлар занжири 
менежментининг веб-қўлланишларига мисоллар келтирилган. 
Юқорида баѐн қилинган веб-бозорлар ва «компания-компания» туридаги 
биржалар ҳам етказиб беришлар занжири менежментнинг вазифаларини 
таъминлайдилар. «Ташкилий ойна»да баѐн қилинган автомобиль саноатиннинг 
жуда йирик Sovinist биржасини ташкил қилиниши якунланиши бўйича унда 
иштирок этувчи автоишлабчиқарувчилар таркибий қисмларни тизим орқали 
ҳаракатланишлари сари ўз етказиб беришлари занжирини кузатиб боришлари 
мумкин. Sovinist веб-бетида буюртмалар, саналар, етказиб берувчилардан 
етказиб беришлар ва ишлаб чиқариш жадвалларини кўриб чиқиш мумкин. 
Ишлаб чиқарувчилар ва уларнинг етказиб берувчилари бу ахборотлардан 
ҳақиқий вақтда ўз харажатларини қисқартириш ва буюртмачилар саволларига 
тезроқ жавоб қайтариш учун фойдаланишлари мумкин. 
Етказиб беришлар занжирини бошқаришни Интернет орқали амалга 
ошириш компанияларни ички фаолият юритишлари ва бир-бирлари билан 
ўзаро ҳамкорлик қилишларининг схемасини яққол ўзгартиради. Харажатларни 
қисқартиришдан ташқари етказиб беришлар занжири менежментининг бу 
тизимлари хизматга харидорлар билан оперативроқ ишлашни таклиф қилади, 
шу туфайли компания ўз ишида асосан буюртмачининг талабига суянади. Шу 
пайтга қадар етказиб беришлар занжири менежменти тизимлари башоратлар 

---

84 
ѐки маҳсулотга талаб ҳақидаги энг эҳтимолли тахминларга қурилган ишчи 
жадвалларга амал қилганлар. веб-воситалар ѐрдамида бўлиши мумкин бўлган 
ахборотларнинг янги оқимлари туфайли етказиб беришлар занжирини 
бошқариш талаб томонидан бошқариладиган моделга мос келиши мумкин. 
14.3-жадвал