vositalarini tavsiflash, tahrirlash va oddiygina ishlov vazifalarini ta’minlash bilan
shug`illanadi.
Mijoz ilovalari BB serveriga
to`g`ridan-to`g`ri murajaat qilmaydi, balki maxsus
programma ta’minoti bo’lmish oraliq qatlam orqali ishlaydi. Bu bitta bo`g`in yoki
murakkab tuzilish bo’lishi mumkin. Maxsus programma ta’minoti bo`lmish oraliq
qatlamni
ilovalar serveri
deyiladi, u mijozlarning so`rovlarini qabul qiladi, ularga
programmalashtirilgan mantiqiy-tijorat qoidalariga asosan ishlov beradi, zarurat
tug`ilganda BB serveriga mos shaklga o`zgartirib uzatadi.
Ilovalar serveri
sifatida
Web-servis keladi. Misol uchun, Oracle Forms Server.
BB serveri
qabul qilgan so`rovlarni bajaradi va narijalarni
ilovalar serveriga
jo`natadi, u esa ishlov natijalarini mijozga qaytaradi.
Berilganlar
bazasining
serveri
BB
Sunday qilib, BB «Uch bosqichli» arxitekturaning tarkibi quyidagilardan tashkil
topgan:
•
berilganlarni uzatish, tavsiflash, tahrirlash va sodda ishlovni ta’minlovchi
«
nozik
» mijoz ilovalaridan;
•
bitta kompyuterda yoki tarqatilgan holatda lokal tarmoqda, bir yoki bir nechta
bo`g`inli oraliq qatlam hisoblanadigan –
programmalar ta’minotida;
•
BB qo`llab-quvvatlovchi va so`rovlarga ishlov beruvchi –
BB serverlaridan.
Ayrim programmalash muhitlarida mijoz programma ta’minoti va oraliq
programma ta’minotini yaratish vositalari va tarkibli jihozlari mavjud.
Ilovalar
serveri BB serveri bilan aloqa qilganda, berilganlarga kirishdagi texnologiyalardan
qo`yilgan masalaga nisbatan birini tanlab foydalanadi.
Masofali mijoz ilovalarini yaratishda, mahsus tarkiblar termasidan iborat
DataSnap texnologiyasidan foydalaniladi. Bu texnologiya standart transport
vositalaridan foydalanib, masofadagi mijoz ilovalarini ilovalar serveriga
bog`lanishni ta’minlaydi. DataSnap tarkiblari AppServer aloqalaridan foydalanib,
ilovalar serveridagi funksiyalarga kirishni ham ta’minlaydi.
Mijoz kompyuterlari ko`pincha ojiz bo`lgani uchun, murakkab mantiqiy-tijorat
masalalarini amalga oshirishda ilovalar serveri hamda foydalanuvchilarning bir
jinsli so`rovlarini bajarishni optimallashtirish usullaridan foydalanish,
tizimni
tezligini oshirishda muhim ahamiyatga ega. Masalan, BB serveri juda ham
yuklangan bo`lsa, ilovalar serveri mustaqil ravishda foydalanuvchi so’rovlariga
ishlov berishni BB serverini qo`shimcha yuklamasdan o`zi bajarishi mumkin.
Zahiralarga bo`lgan talablar darajasini keyinchalik kamaytirish ilovalar
serverining kiritilishi hisobiga erishilgan. Ilovalar serveriga berilganlarni
Nozik mijoz
Web-yoki
Windows-ilova
Ilovalar
serveri
(Web-server)
Web-servis
yoki
programma
boshqarish programmasi tarkiblarining kattagina qismi va tijorat-mantiqning ham
katta qismi o`tkaziladi. Bunda BB serverlari
faqatgina BBBT funksiyasini
ta’minlaydi. Ilovalar serverida mijoz ishchi stansiyalarining amaliy programmalar
bilan aloqasi API (Application Programming Interface) aloqalari orqali o’rnatiladi.
Mijoz qismining vazifasi ilovalar serveridagi funksiyalarni chaqirishdan iborat
bo`ladi. Amaliyprogrammalar BB serveriga SQL so`rovlar orqali murojaat qiladi.
Mijoz Ilovalar serveri BB serveri
«Uch bosqichli» arxitekturaning afzalliklari quyidagilardan iborat:
•
berilganlarga ishlovdagi umumiy funksiyalarni mijoz ilovalar to`plamida
ko`p marotaba ishlatilishi;
•
tijorat-mantiqni markazlashgan holda yuritish, ya’ni
bazalarga
o`zgarishlar kiritganda mijoz ilovalarda ularni nusxasini olmaslik;
•
mijoz kompyuterlarda programma ta’minotining berilganlarga kirishi
boshqarish qismini o`rnatishni kerak emasligi;
•
berilganlar bazasiga kirishni optimallashtirish;
•
avtonom holatda, berilganlar o`zgartirilayotgan vaqtda, qoldirilgan
berilganlar bazasini yangilash imkoniyati berilganlar bazasiga,
keyingi
ulanishda amalga oshiriladi;
•
bir-birini o`zaro almashtiruvchi, bir nechta ilovalar serverdagi programma
ta’minotini nusxalash natijasida tezlikni va ishonchlilikni ortishi;
•
foydalanuvchi vakolatlarini tekshirishi BB serveridan ilovalar serveriga
ko`chirish;
•
ilovalar serveri va BB serverining parallel ishlashi natijasida ilovalar
serveri quvvatining kamayishi;
Ilovalar serverining mavjudligi tizimning havfsizligini oshiradi, ya’ni unda
foydalanuvchilarning mualliflik huquqini tekshirish
va havfsizlikka doir boshqa
funksiyalarni ham amalga oshirish mumkin. Bundan tashqari, berilganlarni
uzatishning himoyalangan kanallaridan oson foydalanish mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: 
