I. K. Choriyev "Amaliy matematika va informatika" kafedrasi

particular, questions of the operating system software: operating systems, fale 
managers, program-utilities, bases to safety of the functioning computer. The 
Scholastic allowance is intended for student, training on direction 5480100 – an 
“praktical matematikal” 

---

Kirish 
Mamlakatimiz ishlab chiqarish sohalarini axboratlashtirish jamiyat 
rivojlanishining ob’ektiv jarayonini hamda zarur bo’lgan axborotlarni yig’ish, 
saqlash, uzatish, qayta ishlash va taqdim etishning tabiiy davomidir. Iqtisodiy, 
ishlab chiqarish, aloqa,ilmiy -tadqiqot, ta’lim, tibbiyot va biznes sohalaridagi 
mehnat sifati,mehnat unumdorligi va samaradorlik daraja soni yuksaltirish ularda
tadbiq qilinayotgan eng zamonaviy axborot- kommunikatsiya texnologiyalari bilan
bog’liq. 
Zamonaviy axborot- kommunikatsiya texnoligiyalari to’plangan axborot mahsu- 
lotlarini kishilarga tezkor sur’atda yetkazib sermehnatlik daraja soni kamaytirgan
holda mavjud muammolarni hal etish uchun keng imkoniyatlar yaratib bermoqda.
Shuning uchun ham axborot-kommunikatsiyalar texnologiyalarini iqtisodiyotning
barcha tarmoqlarida samarali qo’llash mamlakatni texnologik va iqtisodiy
jihatdan rivojlantirishni ifodalovchi ko’rsatkich bo`lib xizmat qilmoqda.
O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimov mamlakatimizni ijtimoiy-
iqtisodiy rivojlantirish hamda iqtisodiy dasturning eng muhim ustuvor
yo’nalishlariga bag’ishlangan vazirlar mahkamasining majlisidagi ma’ruzasida 
quyidagilarni aytib o’tdilar: 
“biz qisqa vaqt mobaynida nafaqat axborot xizmatlari ko’rsatishning ko’plab
turlari bo’yicha mavjud kamchiliklarni bartaraf etishimiz,balki axborot-
kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish borasida yuksak darajaga erishgan
ilg’or mamlakatlar safiga qo’sholishimiz zarur” 
XXI asr jahon talablariga mos ravishda javob beradigan kadrlar avvalom bir 
axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini mukammal bolishlarini talab etmoqda. 
Insonning barcha sohalardagi faoliyati axborot bilan to’liq ta’minlanganligi va 
axborotlardan samarali foydalanishiga bog’liq bo’lmoqda. Katta hajmdagi 
axborotlar oqimidan kerakli bo’lganini tanlab olish, ularni qayta ishlash va 
foydalanish uchun har bir mutaxassis shaxsiy kompyuter va aloqa vositalaridan 
unumli foydalanishi kerakdir. Insonlarda axborot madaniyatini shakllantirish uchun 
«Informatika va axborot texnoligiyalari» fani xizmat qiladi, uni o’rganish jaroyani 
maktab partasidan boshlanib, oliy o’quv yurtlarida davom etadi. Hozirgi kunda 
axborot jamiyatning strategik resursiga aylanib, davlatning iqtisodiy jihatdan 
rivojlanib borishini belgilab bermoqda. 
O’zbеkiston Rеspublikasi Prеzidеnti I. Karimov "Jahon moliyaviy-iqtisodiy 
inqirozi, O’zbеkiston sharoitida uni bartaraf etishning yo’llari va choralari" asarida 
ta'kodlaganidek: Yurtimizda aloqa, axborotlashtirish, moliya, bank, transport 
xizmati ko’rsatish, maishiy tеxnika va avtomobillarni ta'mirlash sohalari ancha 
yuqori sur'atlar bilan rivojlandi. So’ngi 2010-2014 yillarda o’rtacha 50 foiz o’sishni 
ta'minlayotgan axborot-kommunikatsiya tеxnalogiyalari sohasida xizmat ko’rsatish 
jadal rivojlanayotganini alohida ta'kidlash lozim”
1
. 
1
I.A. Karimov. Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi, O’zbеkiston sharoitida uni bartaraf etishning yo’llari va choralari. 
/ I.A. Karimov. –T. O’zbеkiston, 2009. -56 b.

---

Mamlakatimizda barqaror va samarali iqtisodiyotni shakllantirish borasida 
amalga oshirib kеlinayotgan islohotlar bugungi kunda o’zining natijalarini namoyon 
etmoqda. Jumladan, qisqa vaqt ichida iqtisodiyotda chuqur tarkibiy o’zgarishlarni 
amalga oshirish, aholi daromadlarining o’sishini ta'minlash, samarali tashqi savdo 
hamda investitsiya jarayonlarini kuchaytirish, qishloq xo’jaligini isloh qolish, kichik 
biznes va xususiy tadbirkorlik sohasini barqaror rivojlantirish, bank-moliya tizimi 
faoliyatini mustahkamlashda ahamiyatli yutuqlar qo’lga kiritildi.
O’zbеkistonning xalqaro iqtisodiy maydondagi nufuzi va mavqyi sеzilarli 
darajada va muntazam o`sib bormoqda. Bunda mamlakatimiz rahbari Islom 
Karimov tomonidan ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish stratеgiyasoning puxta ishlab 
chiqilganligi, iqtisodiy islohotlar maqsadi va vazifalari, amalga oshirish yo’llarining 
aniq va to`g’ri ko’rsatib bеrilganligi bo‘sh maqsad yo’lidagi yutuq va marralarning 
salmoqli bo’lishiga imkon yaratdi. 
Hozirgi davrda dunyo mamlakatlari ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyoti o’zining 
ma'no-mazmuni jihatidan oldingi bosqichlardan kеskin farq qiladi. Bunda eng asosiy 
va muhim jihat – milliy iqtisodiyitlarning tobora intеgratsiyalashuvi va 
globallashuvining kuchayib borishidir. Ayni paytda bu jarayonlar xalqaro 
maydondagi raqobatning ham kеskinlashuviga, har bir mamlakatning xalqaro 
mеhnat taqsimotidagi o’z mavqеini mustahkamlash uchun kurashining kuchayishiga 
ham ta'sir ko’rsatadi. 
Axborot resurslarini oqilona tashkil etish va foydalanishda ular mehnat,
moddiy va energetik resurslar ekvivalenti sifatida namoyon bo’ladi. Ayni paytda 
axborot-bu boshqa barcha resurslardan oqilano va samarali foydalanish hamda 
ularni asrab-avaylashga ko’maklashuvchi yagona resurs turidir. 
Axborotlashtirish jarayonini deganda – inson faoiliyatining muhim 
yo’nalishlarida olingan bilimlardan samarali foydalanish uchun ko’rilgan
kopleks chora-tadbirlar tushuniladi.
Zamonaviy va samarali yechimlar topish uchun ko’plab, struktura jihatidan 
murakkab axborot tizimi yaratilmoqda, natijada, axborotlashtirish jarayonida 
ishtirok etuvchilar soni kun sayin ortib bormoqda. Bu jamiyat va moddiy
ishlab chiqarish tarmoqlarining ko’plab mablag’larini shu sohaga jalb qilishga
olib kelmoqda. Bu o’z navbatida insonlarni axborot resurslaridan ratsional
foydalanish yo’llarini qidirishga majbur qilmoqda. Zamonaviy sharoitda yangi
axborot oqimi qanchalik tez ko’paysa shu bilan birga ularning eskirish
muddatlari ham tezlashmoqda, bu o’z navbatida, axborotni tanlash, unga erishish
qiyinchiliklarini keltirib chiqarmoqda. 
Jamiyatni axborotlashtirish – yuridik va jismoniy shaxslarning axborotga 
bo’lgan ehtiyojlarini qondirish uchun axborot resurslari, axborot texnalogiyalari 
hamda axborot tizimlaridan foydalangan holda sharoit yaratishning tashkiliy
ijtimoiy iqtisodiy va ilmiy-texnikaviy jarayonidir.