I bob. Zamonaviy adabiyotshunoslikda strukturalizmning o`rni…10-40

Badiiy matnni sathlar bo’yicha tarkiblash. Sath nazariyasi

Struktural tahlilda syujet va kompozitsion sath. Badiiy matn tarkibida sath tushunchasi. Sath va segment munosabati. Badiiy matnni sathlar bo’yicha tarkiblash tamoyillari. Segment va segmentlash jarayoni quydagicha.
Badiiy matnni sathlashda amal qilinadigan qonuniyatlar,sathlarni segmentlash tamoyillaridir.
Syujet sath tarkibi sifatida. Syujet turlari: xronikal va konsentrik syujetlar. Syujet element (unsur)lari: ekspozisiya, tugun, yechim, voqealar rivoji, kulminasiya, yechim, prolog va epilog. Ularning sathlash jarayonidagi ishtiroki. Syujet va fabula munosabatlari, fabula tarkiblash jarayonidagi tayanch unsurlardan biri ekanligidadir.
Motiv va syujet munosabatlari. Motiv segmentlash usuli sifatida. Kompozisiya tushunchasi va uning struktural tahlildagi o’rni. Badiiy asar kompozisiyasi uning tashkillanishida amal qilinadigan unsurlarining yig`indisi sifatida ishtirok etadi. Kompozitsion sath tarkibida tasviriy va tavsifiy detallar, qahramon tavsifi bo`ladi.
Kompozitsion sathda syujet va uning unsurlarning qurilishi. Motiv, fabula va syujet munosabatlarida kompozisiyaning yo`naltiruvchi va qoliplovchi xususiyatlari. Lirik va epik asarlar kompozisiyasini tashkil qiladi.Syujetdan tashqari kompozision vositalar (lirik chekinish, kiritma epizod va obrazlar, qoliplovchi hikoya)larning struktural tahlildagi alohida o`rniga ega.
Tarkiblash jarayonida kompozitsion sathning shakllanishida amal qilinadigan qonuniyatlar. Me’yor va muvofiqlik qonuniyatlaridir inobatga oladi.