I боб. Юмалоқ чувалчанглар (nematgelminthes)- типининг умумий таснифи 3

Нематодаларнинг тузилиши. Гавдаси узун ипсимон уралган, шакли айланма-юмалоқ-найсимон бўлиб, икки учи ингичкалашган. Олдинги учида ўгиз, орқа учида аналъ тешиги ва жинсий органлари жойлашган.
Тери мускул халтасининг тузилиши: кутикула қавати, гинодерма, мускул ҳўжайралари ва (4та вакил) элка ва қорин нерв томирлари, ён томонидан айрув найлари. Кутикула бир нечта қаватдан (5-10 қават элеcтрон микроскоп) иборат бўлиб, механик таъсирлари ва заҳрли моддалардан ҳимоя қилади.
Тана бўшлиғида овқат ҳазм қилиш ва жинсий органлари системаси жойлашган. Тана бўшлиғидаги суюқлик модда алмашинишида актив иштирок этади: ичакдаги ҳазм бўлган овқат бушлиққа ўтади ва ундан мускуллар ва бошқа органларга ўтади. Кераксиз суюқ моддалар эса айирув органларига ўтади. Шундай қилиб тана бўшлиғи ёки қон айланиши системаси вазифасини бажаради. Тана бўшлиғи доимо суюқлик билан тўлиб туради. Шунинг учун доимо таранг ҳолда бўлади.
Овқат ҳазм қилиш органлари системаси. Олдинги ўрта ва орқа ичакдан ташкил топган. Овқат ҳазм қилиш органлари системаси-оғиз (уни қоплаб турувчи лаблар (энг кўпи 3.- 6 та ) бўшлиғи. Тамоқ ёки қизил ўнгач ўрта ичак (Эндодермик келиб чиқишидаги). Орқа ичак (эктодермик) ва анали тешигидан иборат. Паразит неатотларнинг оғиз бўшлиғида хиинли тишчалари бўлади (бир ёки бир нечта). Улар ёрдамида тўқималарга ёпишиб туради. (Зоонематодаларда).
Ўсимликларда паразитлик қилувчи нематодаларда (фитонематодаларда) оғиз бўшлиғида санчиб-сурувчи орган-стидет жойлашган. Стидет махсус мускуллар орқали оғиз бўшлиғига кириб чиқиб туради. Бу нематодалар стидетлари билан ўсимликлар тўқималарини тешиб ундаги шираларни сўради.
Бир группа нематодаларнинг (фитонематодалар). Қизил ўнгачнинг ичакка туташган ери пиёз каби кенгайган. Унга булбус деб аталади. Бу орган систематик белги бўлиб хизмат қилади.
Айирув органлари. Ўзига хос тузилган. Бу система геодерада ўрнашган бўлиб, икки ён томонида узун учи берк каналлар бутун гавда бўйлаб жойлашган каналлар тананинг олдинги учига бориб, бир-бири билан туташади ва қисқа канал ҳосил қилиб махсус тешикдан ташқарга очилади .Умуман бу орган битта жуда катта хужрайрадан иборат.