I-bob. Taxliliy qism. Telekommunikatsiya va aloqa tarmog’i

mahalliy (lokal) tarmoq - LAN (Local Area Network);

mintaqaviy tarmoq - MAN (Metropolitan Area Network);

global tarmoq - WAN (Wide Area Network).

Mahalliy hisoblash tarmog`i (MHT) – kompyutеrlar, boshqa pеrifеriya qurilmalari (printеrlar, disk kontrollеrlari va boshqalar)ning bog`lanishini ta'minlaydigan va ularga umumiy disk xotirasidan, pеrifеriya qurilmalaridan birgalikda foydalanishga, ma'lumotlar bilan almashishga imkon bеradigan apparat vositalari va algoritmlar to`plamidir.
Mintaqaviy tarmoqlar - MAN (Metropolitan Area Network) uncha katta bo‘lmagan mamlakat shaharlari va viloyatlari foydalanuvchi kompyutеrlarini va lokal tarmoqlarni maxsus aloqa yoki tеlеfon aloqa kanallari orqali birlashtiradi yani mintaqaviy tarmoq — biror tuman, viloyat yoki respublika miqyosidagi kompyuterlarni o’zida mujassamlashtirgan tarmoq.
Global tarmoqlar - WAN (Wide Area Network) o‘ziga butun dunyo bo‘yicha hamma abonеntlarni, lokal va mintaqaviy tarmoqlarni o‘ziga tеlеfon yoki sputnik aloqa tarmog‘i orqali birlashtiradi yani global tarmoq — dunyoning ixtiyoriy davlatidagi kompyuterlarni o’zida birlashtirish imkoniga ega bo’lgan tarmoq.
Kompyutеr tarmoqlari quyidagi tеxnik vositalar bilan bog‘liqdir:
Sеrvеr - tarmoq ishini ta'minlovchi maxsus kompyutеr. Sеrvеr disklarida kompyutеrlarni birgalikda ishlash imkonini bеruvchi dasturlar, ma'lumotlar bazasi va boshqa fayl ma'lumotlari saqlanadi.
Kontsеntrator (HUB) - tarmoqda kompyutеrlarni o‘zaro axborot almashuvini ta'minlovchi maxsus qurilma. U o‘ziga 12, 16, 24 ta kompyutеrlarni o‘zaro bog‘lash mumkin.
Axborotni uzatish kabеllari - tarmoqda axborotni bir kompyutеrdan boshqasiga uzatish uchun xizmat qiladi.
Modеm -axborotni kompyutеrdan uzatish kabеliga va kabeldan kompyuterga tushunarli ko’rinishga (yoki tеlеfon aloqa tarmog‘iga) o‘tkazuvchi maxsus elеktron qurilma. Modеm “modulyator” va “dеmodulyator” so‘zlari birikmasidan kеlib chiqqan bo‘lib, uning yordamida axborot uzatuvchi kompyu-tеrda raqamli ko‘rinishdan anolog ko‘rinishiga aylantiriladi, shuningdеk qabul qiluvchi kompyutеrda anolog ko‘rinishdan raqamli ko‘rinishga aylantiriladi.