I bob qattiq jismlar 1-§. Qattiq jismlarning fizikasida asosiy tushunchalar


-§      Yorug’likning yarim o’tkazgichlarda yutilishi yoki optik hodisalari



Download 5,36 Mb.
Pdf ko'rish
bet58/225
Sana03.07.2021
Hajmi5,36 Mb.
#108758
1   ...   54   55   56   57   58   59   60   61   ...   225
Bog'liq
Яримўтказгичлар физикаси Бадирханов

4.6-§      Yorug’likning yarim o’tkazgichlarda yutilishi yoki optik hodisalari 
 
Yarim  o‘tkazgichlarda  optik  hodisalar  o‘z  ichiga  ko‘p  jarayonlarni  oladi,  bu 
yarim  o‘tkazgichga  tushayotgan  yorug‘lik  spektrining,  yarim  o‘tkazgich  yuzasidan 
qaytishi  yoki  yorug‘likning  hajm  bo‘ylab  o‘tib  ketishi  hamda  yorug‘likni  yutilish 
jarayonlarinidir.  Bu  jarayonlar  nafaqat  o‘rganilayotgan  yarim  o‘tkazgichning  eng 
asosiy  fundamental  parametrlari  bo‘lishi,  balki  sohalar  tuzilishi  va  taqiqlangan 
sohadagi  mavjud  energetik  sathlar  tabiati  haqida  to‘la  ma‘lumot  beribgina  qolmay, 
shu  yarim  o‘tkazgich  materialining  optik,  fotoelektrik  asboblar  yaratishdagi 
funksional imkoniyatlarni ochib beradi. 
 
Kristall  yuzaga  tushayotgan  yorug‘lik  intensivligi  (I
o
),  sirtdan  qaytadigan 
yorug‘lik (I
q
), kristalldan o‘tgan ( I
o’
) va qolgan qismi kristallga yutiladi (I
yu
). 
 
 
   
 
   
  
   
  
(1) 
Agar biz kattaliklar nisbatini oladigan bo‘lsak, unda mos holda qaytish koeffsiyenti 
(R),    yutish  koeffsiyenti  (K)    va  o‘tish  koeffsiyentini  (T)  deb  belgilash  mumkin 
bo‘ladi: 
   
 
 
 
 
        
 
  
 
 
       
 
  
 
 
       
Buger-Lambert  qonuni:  Kristall  yuzasiga  tushgan  yorug‘lik  intensivligi 
kristallda  yutiladi  va  uning  miqdori  kristall  qalinligiga  eksponensial  qonun  bilan 
kamayib boradi.  
     
 
           
   
         
Bunda
    yutilish  koeffsiyenti  deb  ataladi  va  uning  birligi  sm
-1
.  Bu  munosabatga 
ko‘ra  I
o
(1-k)  qiymati  marta kamayishi uchun kerak bo‘lgan kristall qalinligining 
teskari  qiymati   
 
  
      bo‘ladi,  ya‘ni  ∆d-  fotonlarning  erkin  yugurish  yo‘li 
hisoblanadi.  Yutilish  koeffsiyentining  fizik  ma‘nosi  bu-  fotonlar  atomlar  bilan 
uchrashib,    atomlar  o‘z    energetik  holatini  o‘zgartirishidir.  Shuning  uchun  atomlar 
konsentratsiyasi  qancha  ko‘p  bo‘lsa  va  atomlarning  foton  bilan  uchrashish  yuzasi  
(sm
2
)  katta bo‘lsa, fotonlar shuncha yutiladi. 
Bundan
                    teng bo‘ladi 


 
63 
Quyidagi  rasmda  yorug‘likning  yarim  o‘tkazgichdan  qaytishi,  o‘tishi  va  yutilishi 
berilgan: 
 
 
 
 
 
 
 
 

Download 5,36 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   54   55   56   57   58   59   60   61   ...   225




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish