I bob qattiq jismlar 1-§. Qattiq jismlarning fizikasida asosiy tushunchalar


 Kompensatsiyalangan kremniy asosidagi harorat o‘lchagich



Download 5,36 Mb.
Pdf ko'rish
bet218/225
Sana03.07.2021
Hajmi5,36 Mb.
#108758
1   ...   214   215   216   217   218   219   220   221   ...   225
Bog'liq
Яримўтказгичлар физикаси Бадирханов

 
12.4 Kompensatsiyalangan kremniy asosidagi harorat o‘lchagich 
 
YArimo‗tkazgich  maieriallarining  elektrofizik  parametrlari  tashqi  ta‘sirlar, 
ayniqsa  harorat  o‗zgarishi  natijasida  keskin  o‗zgaradi.  YArimo‗tkazgich 
materiallarida  kuzatilgan  bu  xususiyat  termoturg‗unlik  tomonidan  yaxshi 
xisoblanmasada,  harorat  ta‘sirida  materialning  elektrofizik  parametrlarini  o‗zgarishi 
asosida  haroratni  sezuvchi,  o‗lchovchi  va  nazorat  qiladigan  termodatchiklarni 
yaratish  imkonini  beradi.  Kompensatsiyalangan  kremniy  asosida  yaratilishi  taklif 


 
230 
etilgan  termodatchik  solishtirma  qarshiligi  katta  bo‗lgan  harorat  sezuvchi  i-sohadan 
hamda uning ikki tomonida omik kontakt xosil qilingan solishtirma qarshiligi kichik 
bo‗lgan  metall  qatlamdan  iborat.  Kompensatsiyalangan  kremniy  asosidagi  bunday 
strukturaga  tashqi  elektr  manbasi  ulanganda  undan  mikroamper  qiymatida  tok  o‗ta 
boshlaydi. Agarda struktura joylashgan muxitning harorati o‗zgarsa, uning bazasining 
qarshiligini  qiymati  ham  o‗zgaradi,  natijada  strukturadan  o‗tayotgan  tokning  ham 
qiymati  o‗zgaradi.  Tokning  o‗zgargan  qiymatini  mos  ravishda  haroratga  o‗tkazish 
orqali  muxitning  haroratini  ±0,1
0
S  aniqlikda  o‗lchash  mumkin  bo‗ladi.  Harorat 
o‗lchagich  T=250’350
0
S  oralig‗ida  turg‗un  ishlab  tekshirilayotgan  muxitning 
harorati haqida aniq ma‘lumot beradi. 
Kompensatsiyalangan 
kremniy 
asosida 
haroratni 
o‗lchashda 
fotoo‗tkazuvchanlikni  haroart  ta‘sirida  so‗nish  effektidanham  foydalanish  mumkin. 
Ma‘lumki,  nisbatan  past  T=140’200K  haroratlarda  fotoo‗tkazuvchanlikni  harorat 
ta‘sirida so‗nish effekti kuzatilgan edi. Bunda fototokning qiymati juda kichik harorat 
oralig‗ida  10
6
’10
7
  darajada  kamayib  termosezgirlik  koeffitsenti  α= 
 
 
  
  
     yoki  α= 
 
  
100%  ni  qiymati  (35’40)  %/gradga  teng  bo‗ldi  (11.2-rasm).  Bunda  V-koeffitsent 
materialning solishtirma qarshiligini haroratga bog‗liq o‗zgarishidan aniqlanadi. 

Download 5,36 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   214   215   216   217   218   219   220   221   ...   225




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish