I bob qattiq jismlar 1-§. Qattiq jismlarning fizikasida asosiy tushunchalar


 Kompensatsiyalangan kremniy asosidagi magnit maydon



Download 5,36 Mb.
Pdf ko'rish
bet216/225
Sana03.07.2021
Hajmi5,36 Mb.
#108758
1   ...   212   213   214   215   216   217   218   219   ...   225
Bog'liq
Яримўтказгичлар физикаси Бадирханов

 
12.2. Kompensatsiyalangan kremniy asosidagi magnit maydon 
kuchlanganligini sezuvchi datchiklar 
 
Magnit sezgir datchiklar galvanomagnit effekti asosida ishlab, ko‗plab mexanik 
qurilmalarni  avtomatlashtirishda,  doimiy  tokni  o‗zgaruvchan  tokga  aylantirishda, 
magnit  maydon  induksiyasi  va  kuchlanishini  o‗lchashda,  tokning  qiymatini 
kontaktsiz  o‗lchashda,  mikrafonlarda,  magnit  ta‘sirida  axborotlarni  saqlash  va 
yozishda keng qo‗llaniladi. 
Galvanomagnit qurilmalar va datchiklardan elektronikada keng foydalanishdagi 
asosiy ustunlikga quyidagilarni kiritish mumkin: 
1.  Galvanomagnit  qurilmalarning  kirish  va  chiqishi  orasida  o‗zaro  elektr 
bog‗lanishni yo‗qligi. 
2.    Mexanik  xarakatni  elektr  signalga  aylantirish  va  uni  turg‘un  ushlab 
turuvshini osonligi. 
3.    Galvonomagnit  qurilmalar  va  datchiklarni  yaratishdagi  elektr  sxemani 
soddaligi. 
4.  Kichik o‗lchamligi va kam quvvat talab etishi. 
5.  Ishlatishda ishonchligi va parametrlarini yuqori turg‗unligi. 
Xozirda  mavjud  bo‘lgan,  magnit  maydon  kuchlanganligini  o‗lchovchi  datchik 
va qurilmalarning kamchiligi magnit maydon kuchlanganligining qiymatini sezgirligi 
hamda chiqish signalini kichikligidir. SHu sababli, bunday qurilma va datchiklar fan 
va  texnikada  keng  qo‗llash  imkoniyatlari  cheklangan.  Kampensatsiyalangan 
kremniyda  kuzatilgan  magnit  qarshilik  effektlar  musbat  va  manfiy  magnit qarshilik, 
magnit  maydon  kuchlanganligi  qiymatlariga  o‗ta  sezgirligi  va  chiqish  signalini 
kattaligi  bilan  ajralib  turishi,  uning  asosida  magnit  maydon  kuchlanganligini 
o‗lchovchi  va  nazorat  qiluvchi  galvanomagnit  qurilmalar  va  datchiklarni  yaratish 
hamda turli sohalarda qo‗llashda katta imkoniyatlari mavjudligidan dalolat beradi. Bu 
qurilma va datchiklarni chiqish signalining qiymatini katta bo‗lishi qo‗shimcha signal 
kuchaytirish  moslamalaridan  voz  kechish  imkonini  beradi.  Bu  o‘z  navbatida  uning 
tan narxini arzonlashishiga olib keladi. Solishtirma qarshiligi ρ≈6∙10
3
Om∙sm bo‗lgan 
kompensatsiyalangan kremniy materiali magnit datchik yaratish uchun tanlab olindi. 
Bunga sabab, tajriba natijalarida bu solishtirma qarshilikga ega bo‗lgan materiallarda 
magnit sezgirlik eng katta qiymatga erishishi kuzatilgan edi.  
Magnit  datchikni  ishlash  asosi,  magnit  maydon  ta‘sirida  materialning 
solishtirma qarshiligini oshishi yoki kamayishi natijasida elektr zanjirdan o‗tayotgan 
tok  qiymatini  o‗zgarishidir.  Magnit  datchik  ko‗prik  simon  ulanish  asosida  tashqi 


 
228 
elektr  maydoniga  ulanadi.  Bu  magnit  datchikning  sezgirligini  yanada  oshiradi. 
Magnit  sezgir  datchikning  qarshiligini  o‗zgarishi  chiqish  signalining  yig‗indisini 
o‗zgartiradi: 
         (bunda   -  zanjirdan  o‗tayotgan  tokni  qiymati,     magnit 
sezgir  datchikni  magnit  maydon  ta‘sirida  o‗zgargan  qarshiligi).  Ko‗priksimon 
sxemadagi  o‗zgaruvchan  qarshilik  yordamida  chiqishdagi  kuchlanishlar  farqi 
yo‗qotiladi. Bunda R
o‗z
  –  qarshilikni  o‗zgartirib  zanjirdagi  tokini  qiymati  o‗zgaradi. 
Kompensatsiyalangan  kremniy  asosida  magnit  maydon  kuchlanganligini  o‗lchovchi 
datchiklar  tashqi  elektr kuchlanganligining  qiymati  standart  6V  yoki  9V  bo‗lganda, 
harorat  T=-50
0
+70
0
S  gacha  oralig‗ida  H=0’15kEr  magnit  maydon  kuchlanganligini 
α-9,1mV/Er sezgirlik darajasida o‗lchay oladi. 

Download 5,36 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   212   213   214   215   216   217   218   219   ...   225




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish