I bob qattiq jismlar 1-§. Qattiq jismlarning fizikasida asosiy tushunchalar


 §    Yarimo‘tkazgichli o’ta panjaralar



Download 5,36 Mb.
Pdf ko'rish
bet190/225
Sana03.07.2021
Hajmi5,36 Mb.
#108758
1   ...   186   187   188   189   190   191   192   193   ...   225
Bog'liq
Яримўтказгичлар физикаси Бадирханов

10.6 §    Yarimo‘tkazgichli o’ta panjaralar 
 
O‘ta  panjara  bu  o‗zida  mavjud  bo‗lgan  davriy  kristall  panjara  potensialidan 
tashqari kristall panara doimiysidan ancha katta bo‗lgan ammo nanoo‗lchamli boshqa 
davriy  kristall  potensialiga  ega  bo‗lgan  sun‘iy  kristalldir.  Bu  degan  so‗z  ma‘lum 
kristall  yuzasida  epitaksial  yo‗l  bilan  nanoo‗lchamli  boshqa  kristall  qatlamlarini 
ustma-ust, davri takrorlash usuli bilan olingan kristalldir. Bunda kristall sirt yuzasida 
hosil  qilinayotgan  boshqa  nanoo‗lchamli  kristall  qatlamlarning  qalinligi  5’  10  nm 
atrofida bo‗ladi. 
Odatda  ikki  xil  o‘ta  panjaraalar  mavjud  kompazitsion  va  legirlangan. 
Kompazitsion  o‘ta  panjaralar  har  xil  taqiqlangan  sohaga  ega  bo‗lgan  nanoqatlamli 
yarim  o‗tkazgichlarni  ustma-ust  (ketma-ket)  ostirish  yo‗li  bilan  yaratiladi.  Masalan 


 
195 
GaAs  kristall  yuzasiga  nanoo‗lchamli  In
x
GaAs,  qatlami,  uning  ustiga  yana 
nanoo‗lchamli  GaAs  qatlamini  ketma-ket  hosil  qilingan  tizimidir.  Legirlangan  o‘ta 
panjaraga  esa,  bir  xil  yarim  o‗tkazgich  materialining  turli  xil  tur  o‗tkazuvchanlikga 
ega  bo‗lgan,  davri  takrorlanib  boradigan  n-p-n-p..  nano    qatlamlar  majmuasidan 
iborat tizimsidir. Masalan kremniy kristalli ustiga 5-10 nm o‗lchovvidagi  n va p tur 
o‗tkazuvchanlikga ega bo‗lgan kremniy qatlamlarni epitaksia yordamida ketama-ket 
davriy  o‘stirishdir.  Bunday  o‘ta  panjaralarning  o‗lchamlari  bir necha  nm  bo‗lganligi 
uchun,  ularda  elektronlar  sathlari  kvantlangan  bo‗lishi  bilan  birga,  odatdagi  kvant 
to‗siq yoki  kvant nuqtalardan farqli xolda, kvantlangan enegetik sathlar o‗rniga juda 
tor  energetik  sohalar  paydo  bo‗ladi.  O‘ta  panjaralarda  qatlamlar  soni  va  ularning 
qalinligini  boshqarish  yo‗li  bilan,  xosil  bo‗ladigan  kvantlangan  energetik  sohalar 
parametrlarini  boshqarish  mumkin.  Rasmdagidek  ko‗rsatilgan  legirlangan  o‘ta 
panjaralarda,  elektron  va  kovaklar  bir-bridan  fazoviy  ajratilganligi  uchun,  ularning 
o‗zaro  rekombinatsiyalana  olmaydi.  Shuning  uchun  bunday  strukturalarda  zaryad 
tashuvchilarning yashash vaqti juda katta qimatlarga ega bo‗ladi.  

Download 5,36 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   186   187   188   189   190   191   192   193   ...   225




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish