I bob qattiq jismlar 1-§. Qattiq jismlarning fizikasida asosiy tushunchalar

 
Yupqa qatlamli IS larda yupqa qatlamini olish uchun ishlatiladigan 
materiallar 
 
Yupqa qatlamli rezistorlar tayyorlash uchun ishlatiladigan materiallarni uch guruhga 
bo‘lish mumkin: 

 metallar 

 metall qotishmalar 

 metall-dielektrik aralashmalar 

 kermetlar. 
Yupqa  qatlamli  metalli  rezistorlarni  tayyorlashda    Sr  va  Ta  ishlatiladi. 
Tantalning ko‘p qo‘llanilishiga sabab kimyoviy anodlash usuli bilan oson oksidlashi 
mumkin.  Tantal  qatlamini  qisman  oksidlab  rezistor  qalinligini  kamaytirish  va  bir 
vaqtda himoyalovchi qatlam sifatida foydalanish mumkin. Ayrim aralashma atomlari  
kiritilganda  tantal  qatlamini  elektr  qarshiligi  keskin  ortadi  va  elektr  qarshilikning 
harorat  koeffisiyentini  qiymati  kichikligicha  qoladi.  Aralashma  sifatida  azot 
ishlatilganda yaxshi natija beradi.  

---

 
166 
Yarim  o‘tkazgich  materiallar  qatlamlarining  elektr  qarshiligini  harorat 
koeffisiyenti  katta  manfiy  qiymatga  ega  bo‘lgani  uchun  qatlamli  rezistorlarlarni 
yaratishda  ishlatilmaydi.  Qatlamli  rezistor  yaratishda  solishtirma  qarshiligi  katta 
bo‘lgan  metall  qotishmalardan  nikel  bilan  xrom  qotishmasi  -  nixrom  ( 

  10
  -4 
Om,sm) va nixromga boshqa materiallar qo‘shilgan qotishmalar masalan Ni (74 %), 
Cr  (20%),  Fe  (3%),  Al  (3%)  qotishmalari  ishlatiladi  ularni  solishtirma  qarshiligi 

1,3∙10
-4
Om•sm ga teng bo‘ladi. 
Kermetlar  sifatida  ishlatilishda  quyidagi  aralashmalar  tekshirilgan  va  yaxshi 
natijalar olingan: Cr 

 SiO, Al 

 SiO
2
, Pt 

 Ta
2
O
5
 , bularning ichida eng yaxshisi Cr 

 SiO hisoblanadi.