I. Bob Nogironlik haqida umumiy ma’lumot

Kirish.
Asosiy qism
I.Bob Nogironlik haqida umumiy ma’lumot.
1.1 Jamiyatnizng nogironlarga bo’lgan munosabatining tarixi va taqdiri.
1.2 Nogironlik turlari
II. Bob Nogiron bolalarning ijtimoiy-madaniy integratsiyasi
2.1Ijtimoiy –madaniy majmuaning nogiron bolalarni ijtimoiylashtirishdagi o’rni
2.2 Bolalarning nogironligi dolzarb ijtimoiy-pedagogik muammo sifatida

Xulosa

Foydalanilgan adabiyotlar ro'yhati

KIRISH



Nogironlik, invalidlik — kasallik, shikastlanish, mayib-majruhlik, baxtsiz hodisalar tufayli butunlay yoki maʼlum muddat mehnat qobiliyatini yoʻqotish. Jismoniy yoki akliy nuqsonlari borligi sababli ijtimoiy yordam va himoyaga muhtoj shaxs nogiron hisoblanadi. Oʻzbekistonda Nogironlik Tibbiy mehnat ekspertiza komissiyasi (TMEK) tomonidan belgilanadi. Nogironlik mehnat qobiliyatini yoʻqotish darajasiga qarab 3 guruhga boʻlinib, vaqtincha (6—12 oy) yoki muddatsiz qilib tayinlanadi. 1-guruh Nogironligiga mehnat qobiliyatini butunlay yoʻqotgan va boshqaning doimiy parvarishi, yordami, nazoratiga muhtoj boʻlgan shaxslar; 2-guruh Nogironiga mehnat qobiliyatini butunlay yoʻqotgan, lekin boshqalarning doimiy parvarishiga muhtoj boʻlmagan, shuningdek, mehnat turidan qatʼi nazar, unda uzoq muddat ishlay olmaydigan shaxslar; 3-guruh Nogironligiga mehnat qobiliyati sezilarli darajada pasaygan shaxslar kiradi. Nogironlar davlat nafaqasi bilan taʼminlanadi, zarur boʻlganda davolanadi, ularga protezlar beriladi, ishga, maxsus maktablarga joylashtirish uchun sharoit yaratiladi. Nogironlarni tibbiy, ijtimoiy va kasbiy reabilitatsiya qilish orqali faol hayotga, mehnatga jalb qilish dolzarb masala hisoblanadi.
OʻzR qonunchiligida N.ning quyidagi sabablari nazarda tutiladi: umumiy kasalliklar (ish bilan bogʻliq boʻlmagan) oqibatidagi Nogironlik; turmushdagi baxtsiz hodisalar natijasida shikastlanish oqibatida yuz bergan Nogironlik; ishlab chiqarishdagi jarohatlar va kasb kasalligiga duchor boʻlish natijasidagi Nogironlik; kasb kasalligiga chalinish tufayli yuz bergan Nogironlik; Oʻzbekistonni himoya qilish yoki boshqacha tarzda harbiy burchni bajarish paytida roʻy bergan Nogironlik; harbiy burchni bajarish bilan bogʻliq boʻlmagan harbiy xizmatni oʻtash davridagi Nogironlik. Bu boradagi tartib-qoidalar O HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi"ʻ HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi"zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining1994-yil 24-noyabrdagi 317-son qarori bilan tasdiqlangan "Tibbiy-mehnat ekspertiza komissiyalari toʻgʻrisida nizom"da koʻrsatib oʻtilgan.
O HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi"ʻ HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi" HYPERLINK "https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_Respublikasi_Vazirlar_Mahkamasi"zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi 1995-yil 11-noyabrda "OʻzRning nogironlarni reabilitatsiya qilish borasidagi chora-tadbirlari Davlat dasturi toʻgʻrisida" qaror qabul qildi. Mazkur qarorning ijrosi nogironlarni reabilitatsiya qilish markazlari sistemasi (Nogironlarni tibbiy-ijtimoiy va kasb boʻyicha reabilitatsiya qilish milliy markazi, Tayanch-harakat sistemasi kasalliklarida nogironlar reabilitatsiya markazi va 10 ta umumiy tipdagi hududiy reabilitatsiya markazlari) tashkil etildi. Bular joylardagi TMEKlar bilan hamkorlikda nogironlarni tibbiy-ijtimoiy reabilitatsiya qilish chora-tadbirlarini amalg O'zbekiston Respublikasida nogironlarni ijtimoiy himoya qilish to'g'risida”gi Qonun, Birlashgan Millatlar Tashkiloti Bosh Assambleyasining 1992 yil 14-oktyabrdagi 47/3-sonli qaroriga asosan har yili “3 dekabr - Xalqaro nogironlar kuni” sifatida respublikamizda keng nishonlanishi hukumatimiz tomonidan olib borilayotgan kuchli va manzilli ijtimoiy himoya siyosatining yaqqol isbotidir. Mamlakatimizda mustaqillikning dastlabki kunlaridan boshlab aholini ijtimoiy muhofaza qilishni yanada kuchaytirish, ayniqsa, ijtimoiy himoyaga ehtiyojmand nogironlarga hayotda keng imkoniyat va sharoitlar yaratib berish masalasiga alohida ahamiyat berib kelinadi. 
Butun dunyo aholisining 1 milliarddan ortig'ida, yani ettita kishidan kamida bittasida muayan bir turdagi nogironlik mavjud. Barcha nogironlarning 100 milliondan ortig'ini bolalar tashkil etadi.
Ushbu kunni nishonlashdan asosiy maqsadlardan biri butun dunyoda amalga oshiriladigan dastur va loyihalarda nogironlar boshqa nogiron bo'lmagan kishilar bilan teng huquqlilik asosida ishtirok etishini, nogironlarning manfaatlari, huquqlari inobatga olinishini, barcha mamlakatlarda nogironlarning qadr-qimmatini himoyalovchi qonunlar va tartib-taomillarning joriy etilishini taminlab, barcha uchun ochiq va do'stona bo'lgan jamiyat qurishdan iboratdir.
“Xalqaro nogironlar kuni”ga bag'ishlab o'tkaziladigan bugungi tadbirlar ham nogironlarga ijtimoiy yordam ko'rsatish, moddiy va manaviy qo'llab-quvvatlash, ularning jamiyatda o'z o'rinlarini egallashlariga imkoniyatlar yaratish borasida respublikamizda amalga oshirilayotgan ishlar, bu borada Muhtaram Prezidentimiz tomonidan nogironlarga ko'rsatilayotgan g'amxo'rlik, keng jamoatchilikning ham bu savobli ishlarda faol ishtirokining yorqin namunasidir.