I bob. Neft va gazning umumiy xossasi

II.BOB.NEFT VA GAZNING KLASSIFIKATSIYASI.


2.1Neftni qayta ishlashdan olinadigan maxsulotlardan xalq xójaligida foydalanish.
Neft klassifikatsiyasi. Tabiiy gazlar 3 guruhga bo‘linadi:
1. Haqiqiy gaz konlaridan qazib olinadigan gazlar. Ular quruq gazni
tashkil etadi va uglevodorodlardan xalos bo‘ladilar.

2. Neft bilan qazib olinadigan gazlar. Quruq gazning fizik aralashmasi

ya’ni propan-butan fraksiyalari benzinli gaz.
3. Gazkondensatli konlardan qazib olingan gazlar. Ular quruq gaz va
suyuq uglevodorodli kondensatdan iborat. Uglevodorodli kondensatning ko‘p qismi asosan og‘ir uglevodoroddan tashkil topgan bo‘ladi va undan benzinli, ligroinli, kerosinli va ba’zida og‘ir yog‘li fraksiyalar olish mumkin. Bundan tashqari unda N2, CO2, H2S, He, As va boshqalar bo‘ladi.
Notabiiy gazlarni asosan qattiq yoqilg‘ilardan (yonuvchi slanslar, qora
ko‘mir) gazgeneratorlar, retortalarda va boshqa pechlarda yuqori temperaturada ba’zida yuqori bosimda olinadi.
Gaz skvajinalarni ekspluatatsiya qilish vaqtida gaz holatda bo‘lgan metan yuqori temperaturada kritik holatda bo‘ladi. Etan gaz holatda, propan bilan butan esa par holatda bo‘ladi. Bosim ko‘tarilib temperatura tushib ketishidan neft va gaz konlarining komponentlari suyuq holatga o‘tishi mumkin, gazkondensat konlarni ekspluatatsiya qilishda bosim belgilangan darajada pasaytirilganda og‘ir uglevodorodlar suyuq holatga o‘tishi kuzatiladi, yana bosim kamaytirilsa gaz holatga o‘tadi. Bu shuni ko‘rsatadiki gaz va gazkondensat tarkibi, soni gazkondensat konlarini ishlab chiqarishda bosim bir xil ushlab turmasa o‘zgarib ketadi va buni gazkondensat zavodlarni proyekt qilinganda hisobga olish kerak bo‘ladi. Agarda gazkondensat konlarini ishlab chiqarishda gazni nasos yo‘li bilan plastda olishda bosim ushlab turilsa kondensat tarkibi umuman o‘zgarmaydi, lekin gaz tarkibi ekspluatatsiya qilinadigan skvajinalarga shiddatli kelgan gazda o‘zgarishi mumkin. Agar plast bosimni ushlab turishda plastga suv yuborilsa, gaz va kondensat tarkibi ishlab chiqarish jarayonida o‘zgarmasdan qoladi. Shunday qilib, gazning fizik-ximiyaviy
xususiyatini va uning qidiruv bosqichida va ekspluatatsiya qilishda bilish muhim hisoblanadi.