I bob. Massaning saqlanish qonuni moddalar massasining saqlanish qonuni 5

Avagadro soni(6,02*10²³) - har qanday elementning 1 gramm-molekulasidagi molekulalar soni. Masalan: 1 moldan iborat bo`lgan 2g H<sub>2</sub>, 32g O<sub>2</sub> va 28g N<sub>2</sub>dagi molekulalar soni baravar, ya`ni 6,02*10²³ga teng bo`ladi.

• 
  Bir xil sharoitdagi turli gazlarning bir xil hajmlaridagi molekulalar soni bir xil bo‘ladi.
  
• 
  Gazva bug‘ holatdagimoddalarning molar hajmi V_Mnianiqlashuchun
  

formuladanfoydalanamiz. V – gazmoddaninghajmi, η – moddamiqdori;

• 
  Birmolgazvabug‘ holatdagimoddan.sh.da22,4 lhajmniegallaydi.
  

2-jadval

Modda	Mr	Molar massasi	Molar hajmi	Molekulalarsoni
H2	2	2 g	22,4 l	6,0210^23ta
CO2	44	44 g	22,4 l	6,0210^23ta
Cl2	71	71 g	22,4 l	6,0210^23ta

Gazlarning molyar hajmi (Vm). Gaz holidagi har qanday moddaning 1g-molekulasi (normal sharoitda) 22,4 l hajmni egallaydi.
Normal sharoit – temperatura 0^oC va bosim 760 mm.simob ustuni (1 atmosfera) bo`lgan sharoit. 1 mol H<sub>2</sub> , ya`ni M(H₂)=2,016 g/mol,m(H₂)= 0,0899g. Vm = M(H₂)/ m(H₂) = 2,016/0,0899= 22,4l.
Gazlarning molyar hajmi (Vm). Gaz holidagi har qanday moddaning 1g-molekulasi (normal sharoitda) 22,4 l hajmni egallaydi.
 Gazning zichligini topish uchun, formuladan foydalanamiz.
1-misol: Karbonat angidridning zichligini hisoblab toping.
Yechish: 1)
Javob: Karbonat angidridning zichligi 1,96 g/l.
2-misol: Zichligi 2,86 g/l bo‘lgan gazning molar massasini hisoblab toping.
Yechish: 1)
Javob: Zichligi 2,86 g/l bo‘lgan gazni molar masasi 64 g.
 Gazning nisbiy zichligini topish uchun formuladan foydalanamiz. M1 – zichligi topilayotgan gazning molar massasi. M2 – nisbatan olingan gazning molar massasi.
3-misol: Metanning vodorodga nisbatan zichligini hisoblang.
Yechish: 1)Metan va vodorodning molekulyar massasini hisoblash:
M(CH4)=12+41=16, M(H2)=2
2) Metanni vodorodga nisbatan zichligini topish:

Gazning hajmi, bosimi va temperaturasi orasidagi bog‘liqlik, odatda, Boyl-Mariott va Gey-Lyussakning gazlarga oid qonunlarining birlashgan tenglamasi bilan ifodalanadi.

Har qanday gazning bir moli uchun o‘zgarmas kattalik ekanligini D.I.Mendeleyev aniqladi va R harfi bilan ifodalanadi. R - gazning o‘zgarmas doimiysi deb ataladi. Demak, ; n mol gaz uchun bo‘lganligi uchun bo‘ladi.
Agar gaz normal sharoitda bo`lmasa uning molekulyar massasi Mendeleev-Klayperon tenglamasidan foydalanib topiladi:
PV = nRT,
bu formulada P- bosim; V-hajm; T-absolyut temperatura(t<sup>0</sup>S + 273); n-moddaning mollar soni; R- gazlarning universal konstantasi (8,314 grad/mol).
Agar gaz normal sharoitda bo`lmasa uning molekulyar massasi Mendeleev-Klayperon tenglamasidan foydalanib topiladi: