I bob. Jismoniy yuklama haqida umumiy tushuncha

II.BOB Jismoniy harakatlarning qon tomir va yurakka ta'siri
2.1 Jismoniy harakatlaring nafas tizimiga ta'siri
O’pkaning tiriklik sig’imi.
Odam tinch nafas olganda 500/300 dan 900 ml gacha havo oladi va chiqaradi. Bu havo nafas havosi deb ataladi. Normal nafas olgandan keyin yana qo’shimcha 1500 ml havo olishi mumkin bo’lib, bu qo’shimcha havo deb ataladi. Normal nafas chiqargandan keyin esa yana 1500 ml havo chiqarib yuborish mumkin. Buni esa nafas chiqarishning rezerv qismi deyiladi. O’pkaning hayotiy sig’imi deb chuqur nafas olgandan keyin chiqarilgan maksimall havo hajmiga aytiladi. Normada o’pkaning tiriklik sig’imi ayollarda 2700 ml, erkaklarda 3500 ml ga teng. Maksimall nafas chiqarib yuborilgandan keyin ham o’pkada birmuncha havo qoladi. Bu qoldiq havo deb yuritilib, 1200 ml atrofida bo’ladi.
Spirometriya – bu o’pkaning tiriklik sig’imini o’lchash usulidir. Spirometr asbobi 2 ta silindrdan iborat. Tashqi silindrga belgisigacha suv to’ldirilgan, ikkinchisi esa bo’sh bo’lib, asosiga havo to’ldirilgan ballon biriktirilgan. Tashqi silindr orqali metall trubka o’tkazilgan bo’lib, u orqali tekshiriluvchi nafas oladi. Yengil nafas olish ham ballongacha uzatilib, ichki silindrni ko’taradi. Hisob olib borish belgisi alohida ko’rsatilgan.
Spirometriya o'pkangizning qanchalik yaxshi ishlashini o'lchab, siz qancha havo yutishingiz, qancha nafas olishingiz va tez nafas olishingiz mumkin. Sinov nafas olish kasalliklarini aniqlashga yordam beradi va muayyan davolanishning samaradorligini nazorat qiladi. Bundan tashqari, u nafas olish sharoitlarining rivojlanishini va og'irligini aniqlashi mumkin.
Spirometriya natijalari nimani anglatadi?
Spirometriyaning normal natijalari sizning jinsingiz, yoshingiz, bo'yingiz va irqingiz asosida hisoblanadi. Sinovga kirishishdan oldin shifokor sizning taxmin qilingan natijangizni hisoblab chiqadi. Agar sizning balingiz taxmin qilingan qiymatdan 80% yoki undan ko'p bo'lsa, sizning testingiz normal hisoblanadi. Agar sizning FVKingiz me'yordan past bo'lsa, bu sizning nafas olish qobiliyatingizga biron bir ta'sir ko'rsatayotganligini ko'rsatadi. FEV ballari nafas olish muammosi qanchalik og'irligini aniqlashga yordam beradi.