I bob. Hujayraning hayot sikli. Diffensirovka

Sog’lom hujayralarining bosqichlari:

• 
  Organizmning o’zak hujayralarining tug’ilishi va bo’linishi.
  
• 
  Yetilish. Hujayraning morfologik va fiziologik ixtisoslashuviga bo’lgan genetik kelib chiqgan intilishi.
  
• 
  Ixtisosligi. Hujayra yetilgan morfologik, gistologik va fiziologik belgilarga ega bo’lishi, masalan, epitelial hujayradan, eritrotsitdan, limfotsitdan faqat shularga o’xshash hujayralar paydo bo’ladi.
  
• 
  Faoliyat. Hujayralarning to’liq ishlashi va makroorganizmga keng qamrovli bo’ysunishi.
  
• 
  Qarish. Fiziologik vazifalarning yo’qolishi davri, morfologik o’zgarishlar.
  
• 
  Dasturlashtirilgan o’lim (apoptoz). Patologik o’lim — nekrozdan asosiy farqi, apoptoz holatida hujayra atrofida yallig’lanishli shish yo’qligi.
  

Patologik mutatsiyalar har bir soniyada sodir bo’ladi, lekin o’zgargan hujayralarning ko’p bosqichli nazorati natijasida, sog’lom organizmda «yomon» hujayralar yo’q qilib turiladi.
Ichki va / yoki tashqi patogen omillar (genetik, fizil, kimyoviy, biologik) ta’siri ostida nazorat qilish funktsiyasi buzilsa, o’zgargan hujayralar o’lmaydi, balki o’sma joyida ko’payib boradi, biroq, endi organizmga aloqador bo’lmagan o’zlarining dasturlari bilan.
Muhim farq shundaki, mutatsiyaga uchragan hujayralar ixtisoslik va keyingi bosqichlariga yetib bormaydi, ularning dasturlashtirilgan o’limi (apoptoz) sog’lom organizmning yagona qonunlariga bo’ysunmaydi.
Organizmdagi o’smaning bosqichlari

• 
  Giperplaziya yoki ortiqcha yetilmagan hujayralarning shakllanishi;
  
• 
  Yaxshi sifatli shish paydo bo’lishi; Ushbu bosqich:
  
  • 
    Saratonning ba’zi shakllarida bu bosqich bo’lmasligi mumkin, jarayon giperplaziyasiz birdan displaziya bosqichiga o’tishi mumkin;
    
  • 
    Patogenez davom etmasligi, shu bosqich yakuniy bosqich bo’lishi mumkin.
    

Yaxshi o’simta asta sekin o’sadi, metastaz kuzatilmaydi, xavf faqatgina o’simta atrofdagi asab tolalari, qon tomirlarini ezib qo’yishi holatlarida paydo bo’ladi.

• 
  Displaziya. O’zgargan hujayralarning patologik o’sishini davom etishi va kuchayishi. Yaxshi sifatli o’smani yomon sifatli o’smaga aylanishi — bu malignizatsiya deb ataladi.
  
•