I bob. Axborot kommunikatsiya texnologiyalari

Xatolarni toʻgʻirlash
. Maʻlumot uzatilayotganda turli uzilishlar yuzaga 
kelishi mumkin. Uzilishlar maʻlumot uzatishga taʻsir koʻrsatuvchi tashki xodisadir. 
Uzilishni elektr tarmogʻidagi qisqa tutashuvlar, kontaktlarning uzatilishi, yaqinda 
joylashgan kuchli magnit maydon manbalari, masalan, konditsioner yoki televizor 
keltirib chiqarishi mumkin. Ovoz uzatishda ular unchalik unga taʻsir qilmasa xam 
uzatish tezligi pasayishi mumkin. Modem oʻzining dasturi bilan birga ishlab 
uzatishdagi xatolarni tuzatadi va uzilishlarni bartaraf qila oladi. 
- 
Maʻlumotni arxivlash
. Albatta hajmi qisqargan (arxivlangan) maʻlumotni 
uzatish uchun kamroq vaqt sarflanadi. Bu esa uzatish tezligini oshiradi va 
maʻlumot yaxshi saqlanadi. Arxivlash algoritmlarining baʻzilari bilan siz tanishsiz. 
- 
Masofadan 
boshqarish
. 
Masofadan 
boshqarish 
dasturlari 
bir 
kompyutyerdan turib uzoq masofadagi (bir necha ming kilometrgacha) 
kompyuterni boshqarishga imkon beradi. Bunday dasturlarning bir qismi siz 
ishlayotgan kompyutyerda, qolgan qismi uzoqdagi boshqarilayotgan kompyutyerda 
boʻladi. Bunday dasturlarga Carbon Copy, Norton PC Anywhere, GotoMyPc larni 
misol keltirishimiz mumkin. 
 
4.2. Kommunikasion kanalning oʻtkazish qobiliyati 
Maʻlumot qanday va qaysi tezlikda uzatilishi koʻp omillarga bogʻliq. 
Maʻlumot uzatish kanallari bilan tanishgan xolda maʻlumot uzatishga taʻsir 
qiluvchi omillarni koʻrib chiqaylik. Quyidagi asosiy omillarni bilish zarur: 
-
uzatish oʻlchovlari: chastota va eng yuqori-eng past chastotalar farqi; 
-
liniyalarning tuzilishi: nuqtaga-nuqta (point-to-point) va koʻp nuqtali; 
-
parallel va ketma-ket uzatish; 
-
uzatish yoʻnalishlari: simpleks, yarim dupleks va toʻliq dupleks; 

---

65 
-
uzatish rejimi: asinxron va sinxron; 
-
paketlar kommutatsiyasi; 
-
protokollar;
-
multipleksirlash.