I bob. Adabiyotlar sharhi

3.4. Sport zahiralarini tayyorlash
Yosh sportchilarni tayyorlash jarayoni xususiyatlari uch asosiy omillarni belgilab beradi: yuqori natijalar sporti darajasida talablarni xisobga olish; yosh xususiyatlarini e’tiborga olish. Mazkur xususiyatlar yuqorida aytigandek yosh sportchilar ko’p yillik tayyorgarligi tizimi qurilishda asos bo’lib xizmat qiladi. Malakali sportchilar zahiralarini tayyorlash, bolalar va o’smirlar Olimpiya zahiralar maktablari, Olimiya zahiralari o’quv yurtlari va maxsuslashtirilgan siflarda amalga oshiriladi; ularning ishi yunaltirilishi ko’p yillk tayyorgarlikning ikkinchi va uchunchi bosqichlariga qaratilgan, sport ustamonligi guruhlariniki esa – to’rtinch bosqichga.
Mashq musobaqavy yuklamalar parametrlari yosh sportchilar ko’p yillik tayyorgarligi davomida , ularning yoshi, haftasiga sarflangan vaqti va umumiy yillik yuklama sport turlari bo’yicha o’quv dasturlari, “Nizomlari” asosida belgilanadi. Mazkur ko’rsatkichlar har bir jamoada murabbiylar kvalifikatsiyasi, yosh sportchilar tayyorgarlik darajasiga qarab belgilanadi.
Ko’p yillik tayyorgarlik bosqichlaridagi ish yunalishi e’tiborga olingan holda, mashqning asosiy bulinmalariga o’quv vaqti hajmi tugri ajratilishi muhimdir. Barcha komponent bo’yicha natijalarga qarab hisoblanadi. Sportchilar o’z zachet ballar miqdorini ko’rsatgan talablar bajarilishi davomida oladi, ulardan chetlashish ymumiy ballar miqdoriga ta’sir etadi: ulardan oshish qo’shimcha ballar bersa, bajarmaslik umumiy summani kamaytiradi.
Natijada shugullanuvchilar tayyorgarligi a’lo, yahshi va qoniqarli deb baholanadi. Kichik ko’rsatkichlar mazkur guruhda qayta tayyorgarlik uchun asos bo’lib xizmat qiladi. Talablarning a’lo darajada bajarilishi, qatnashchilarni respublika musobaqalariga qatnashishga qushish uchun asos bo’lishi lozim.
Alohida murabbiy faoliyati uchta ko’rsatkichlarga qarab baholanadi: 1) tarbiyalanuvchilar tomonidan belgilangan talablarni bajarish (bunda guruhni urtacha ko’rsatkichlari emas, a’lo, yahshi, qoniqarli baholar miqdori e’tiborga olinadi); 2)musobaqalarda tarbiyalanuvchilar qatnashishi natijalari (o’rtacha yil davomida yig’ilgan ballar); 3) yosh sportchilar malakali sportchilar safiga kiritish.
Sportchilar ishlarini baholanishi asosiy omili va maxsus sinflarda tahsil olayotgan sportchilar, toifali sportchilar talablariga javob berish. Bunda talablar sirasiga barcha ko’rsatkichlarga ega o’quvchilar kiradi.