I. B. Isabayev, F. U. Suvanova, Q. H. Majidov

savatlilar (savatcha
)- to‘pgulning yuqori qismi savatcha singari
kengaygan bo‘lib, unda bandsiz mayda gullar joylashgan. Savatchaning atrofini 
yon va ost tomonidan bargchalar o‘rab turadi. Bu bargchalar hali ochilmagan
yosh gullarni himoya qiladi (masalan, kungaboqar, maxsar); 
panjasimonlar
-to‘pgulning uzun o‘qida gullari gulbandi bilan 
joylashgan, gullari pastdan yuqoriga qarab birin-ketin ochiladi; 
murakkab 
panjasimonlilarga 
kanakunjut, moyli pal’ma, 
panjasimonlarga
xantal, zig’ir va 
boshqalar kiradi;
so’ta
- bitta etdor yo‘gon o‘qda boshoqdagi singari bir necha gullar 
joylashadi (makkajo‘xori); 

---

22 
boshoq 
- to‘pgulning o‘qida gullari gulbandsiz joylashgan; 
murakkab 
boshoq
–markaziy o‘qda bir necha boshchalar zich o‘rnashgan (arpa, bug’doy);
soyabon
- to‘pgulning asosiy o‘qi, qisqargan gulbandi bir xil uzunlikda 
bo‘lib, gullari bir nuqtada o‘rnashgan (gilos, nok, piyoz); 
murakkab soyabon
- 
to‘pgulning birlamchi o‘qining uchida oddiy soyabonchalar o‘rnashgan (ukrop, 
kashnich).
1.2.2.
 
 Urug’ va meva tushunchasi
Urug' va meva – bu ikki asosiy tushunchani ajratib ko'rsatish kerak. Urug' va 
meva urug’lanishdan so’ng rivojlana boshlaydi. Urug’ urug’murtakdan, meva esa 
urug’chi tugunchasidan shakllanadi. 
Urug'ning urug'lantirilishi natijasida uning yadrosi va tuxumlari - ovulning 
elementlaridan kelib chiqqan tuzilma tushuniladi. Meva urug’ning atrofini to’liq 
o’rab olgan bo’lib urug’ pishgunga qadar meva ichida yopiq holda bo’ladi. 
Gulli o`simliklar ko`payishining o`ziga xos tomoni gul hosil qilishi 
hisoblanadi. Gulning o`rtasida (bir yoki bir necha) urug’chi, atrofida changchilar 
joylashgan bo`ladi.
Urug’chi pastki qismi kengayib borib boshchani, yuqorisi esa ingichkalashib 
borib ustunchani hosil qiladi. Ustunchaning yuqori qismi tumshuq deb ataladi va 
changlarni ushlab oladi. Boshcha ichida urug’ kurtagi joylashgan. U keyinchalik
urug’ qobig’ini hosil qiluvchi bir jinsli to`qima - integument bilan o`ralgan 
nutselladan (o`zakdan) iborat.