I. A. Karimov Mavzu: oits kasalligi va uning oldini olish chora tadbirlari

O`zbekistonda OIV/OITSning tarqalishi ko`lami

• OIV/OITS – organizmning immun tizimi buzilishi natijasida yuzaga keladigan murakkab va o`limga olib boruvchi kasallik. Uning kechishini antiretrovirus terapiyasi vositasida sekilnlatish mumkin, biroq davolab bo`lmaydi. Bunday davolash hali ham juda qimmatga tushadi. Shu bois OITS bilan kasallanganlarning ko`pchiligi o`ladi.   
• Yigirmanchi asrning oxirida paydo bo`lgan va salomatlikka, ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishga hamda bashariyat xavfsizligiga jiddiy tahdid bo`lgan OIV/OITS tarqalishi xavfiga O`zbekiston ham duch keldi. O`zbekistonda ro`yxatga olingan OIV/OITS holatlarining jami miqdori Markaziy Osiyoda eng yuqori ko`rsatkichdir. 2005 yilda OIVning 2198 yangi holati rasman ro`yxatga olindi. Shunday qilib, ro`yxatga olingan barcha OIV/OITS hodisasining umumiy soni 7810ga yetdi. 2005 yilda OIV hodisasining eng ko`pi Toshkent shahrida va Toshkent viloyatida qayd etildi. O`zbekistonda OIV kasalligi bilan og`rigan birinchi kishi 1987 yilda ro`yxatga olindi. 1999 yilda OIV asosan katta yoshli aholi orasida ro`yxatga olingan va uning giyohvandlik bilan barqaror aloqasi kuzatilmagan. Himoya vositasisiz jinsiy aloqa sabab bo`lib, aniqlangan barcha holatlarning 50dan 60%gachasi uning hissasiga to`g`ri kelgan. 2000 yildan boshlab in`yektsion narkotiklarni iste`mol qiluvchilar kasallikning asosiy qurboniga aylanishdi. 

• Rasmiy statistika ma`lumotlariga ko`ra ayollar jinsiy hayotni 20 yoshdan, erkaklar esa 18 yoshdan boshlaydi. Bu esa ularda bilim va axborotning yetishmasligi tufayli OIV/OITS bilan kasallanish ehtimoli xavfini oshirishi mumkin.  Rasmiy statistika ma`lumotlari 2005 yilda OIV bilan kasallanganlarning 545 holati in`yeksion narkotiklarni iste`mol qiluvchilarga to`g`ri kelgan, ularning ko`pchiligi 16 yoshdan 23 yosh atrofidagilar bo`lgan.  OIV/OITS tarqalishi bilan bog`liq vaziyat tahlili aholining quyidagi nochor guruhlarini aniqlash imkonini beradi:
• in`yeksion narkotiklar iste`molchilari;
• fohishabozlik bilan shug`ullanuvchi kishilar;
• erkaklar bilan jinsiy aloqada bo`ladigan erkaklar;
• mahbuslar.