Huquqshunoslik

VII b o b JINOYAT HUQUQI

Jinoyat huquqi tushunchasi, maqsadi, vazifasi Jinoyat huquqi — huquq fanlari tizimining bir so-

hasi bo‘lib, jinoyatning oldini olish, insonlar xavfsizli- gini jinoiy tajovuzlardan qo‘riqlash, fuqarolarni qo- nunlarga rioya qilish ruhida tarbiyalash, respublika- mizda uchrayotgan jinoyat turlarini va ularga qo‘llaniladigan jazo choralarini belgilash kabi muhim masalalarni o‘rgatadi.

Jinoyat huquqi ikki qismdan tashkil topgan. Birinchisi — umumiy qism. U jinoyat huquqining vazi- falari, jinoyat tushunchasi, tarkibi, jinoiy javobgarlik tushunchasi, turlari, qilmishning jinoiyligini istisno qiladi- gan holatlar, jinoyatda ishtirokchilik tushunchasi, turlari, jazo tayinlash asoslari, javobgarlikdan ozod qilish, sudlan- ganlik tushunchalari, voyaga yetmaganlar jinoyati, javob- garliklari asoslari va tibbiy yo‘sindagi majburlov chorala- rining asoslarini o‘z ichiga oladi.

Ikkinchisi — maxsus qism. U aniq jinoyatlar turi va ularga beriladigan jazolarni ko‘rsatadi. Bularga shaxsga qarshi, tinchlik va xavfsizlikka qarshi, iqti- sodiyot sohasidagi, ekologiya sohasidagi, hokimiyat, boshqaruv va jamoat birlashmalari organlarining faoliyat tartibiga qarshi, jamoat xavfsizligi va jamoat tartibiga qarshi, harbiy xizmatni o‘tash tartibiga qarshi jinoyatlar kiradi.

O‘zbekiston Respublikasi Jinoyat Kodeksining 2- moddasiga binoan jinoyat huquqining asosiy vazifalari shaxsni, uning huquq va erkinliklarini, jamiyat va davlat manfaatlarini, mulkni, tabiiy muhitni, tinchlikni, in- soniyat xavfsizligini jinoiy tajovuzlardan qo‘riqlash, shuningdek, jinoyatlarning oldini olish, fuqarolarni

VII b o b. Jinoyat huquqi

123

Respublika Kosntitutsiyasi va qonunlariga rioya qilish ruhida tarbiyalashdan iboratdir.

Jinoyat huquqining quyidagi tamoyillari mavjud: qo- nuniylik, fuqarolarning qonun oldida tengligi, demokra- tizm, insonparvarlik, odillik, ayb uchun javobgarlik, javobgarlikning muqarrarligi.

1.