Huquqshunoslik

Yuridik shaxs — o‘z mulkiga, xo‘jalik yuritishida yo- ki operativ boshqaruvida alohida mol-mulkka ega

IV b o b. Fuqarolik huquqi asoslari ⁶¹

bo‘lgan hamda o‘z majburiyatlari yuzasidan ushbu mol- mulk bilan javob beradigan, o‘z nomidan mulkiy yoki shaxsiy nomulkiy huquqlarga ega bo‘la oladigan va ularni amalga oshira oladigan, majburiyatlarni bajara oladigan, sudda da’vogar va javobgar bo‘la oladigan tashkilot hisoblanadi.

Yuridik shaxs nizom yoki ta’sis shartnomasi asosida ish olib boradi. Qonunda nazarda tutilgan hollarda tijo- ratchi tashkilot bo‘lmagan yuridik shaxs shu turdagi tashkilotlar haqidagi nizom asosida ish olib borishi mumkin.

Yuridik shaxsning ta’sis shartnomasi uning muassis- lari tomonidan tuziladi, nizomi esa tasdiqlanadi.

Yuridik shaxs qonun hujjatlarida belgilangan tartibda davlat ro‘yxatidan o‘tkazilishi lozim. Davlat ro‘yxatidan o‘tkazish haqidagi ma’lumotlar barchaning tanishib chiqishi uchun ochiq bo‘lgan yuridik shaxslarning yagona davlat reyestriga kiritiladi.

Yuridik shaxslarda huquqiy layoqat va muomala layoqati bir vaqtning o‘zida vujudga keladi. Yuqorida bayon etilgan huquqiy holatlardan ko‘rinib turibdiki, yuridik shaxslar o‘z nizomlarini tuzib, davlatning te- gishli organlarida ro‘yxatdan o‘tadi. Yuridik shaxs o‘zin- ing tashkiliy-huquqiy shaklini bildiradigan nomiga ega bo‘ladi. Yuridik shaxsning joylashgan yeri va nomi uning ta’sis hujjatlarida ko‘rsatiladi. Tijoratchi tashkiloti bo‘lgan yuridik shaxs o‘z firma nomiga ega bo‘lishi lozim.

Yuridik shaxs sudning qaroriga muvofiq, unga vako- lat berilgan yuridik shaxs organining qaroriga muvofiq tugatilishi mumkin. Yuridik shaxs tugatilishiga u tashkil qilish chog‘ida qonun hujjatlari buzilishiga yo‘l qo‘yil- ganligi, faoliyat ruxsatnomasiz (litsenziyasiz) amalga oshirilgan yoki qonun tomonidan taqiqlab qo‘yilgan faoliyat bilan shug‘ullanganligi sabab bo‘lishi mumkin.

⁶² Huquqshunoslik