Huquqiy, tibbiy, ijtimoiy, ilmiy jurnal 1 Volume Issue sentabr 2021

“Aqliy hujum” o‟yini 
O‟quvchilarga ma‟lum bo‟lgan sanalar ko‟rsatiladi hamda qanday kun 
ekanligi sharhlanishi so‟raladi. 
1441-yil 9-fevral 
1936-yil 30-yanvar 

---

 
huquqiy, tibbiy, ijtimoiy, ilmiy jurnal
66 
Volume 7. Issue 1. SENTABR 2021 
1483-yil 14-fevral 
1989-yil 21-oktabr 
1991-yil 18-noyabr
1992-yil 8-dekabr 
1993-yil 2-sentabr
 

KIM BILIMDON ? 
Bu o‟yinda o‟quvchilar sharlar ichidan o‟tilgan mavzularga oid bo‟lgan 
savollarga javob berishlari lozim bo‟ladi. 
 

Davom ettir… 
Bu tanlovda o‟quvchilar maqollarni davom ettirishlari kerak bo‟ladi . 
Namuna : 
1.
 
Oltin olma-…. 
2.
 
Hunarli kishi-……. 
3.
 
Boshingga qilich kelsa ham… 
V.Darsga yakun yasash va baholash. 
1.Bugun darsda nimani o`rgandingiz? 
2.Nimalarni bilib oldingiz? 
O`quvchilarning javoblari to`ldirilib yakunlanadi.Darsda faol ishtirok
etgan o`quvchilar baholanadi. 
VI.Uyga vazifa berish. ______ mashq. 
 
 

---

 
huquqiy, tibbiy, ijtimoiy, ilmiy jurnal
67 
Volume 7. Issue 1. SENTABR 2021 
TINISH BELGILARI
Nargizaxon Hatamova Qosimovna 
Andijon viloyati Asaka tumani 52- maktab boshlang'ich sinf o'qituvchisi 
Tinish 
belgilari
- 
muayyan tilda yozma nutqni toʻgʻri, 
ifodali, mantiqli bayon qilishda, uni ixchamlashda, yozma nutq qismlari (gap 
boʻlaklari)ning oʻzaro mantiqiygrammatik munosabatlarini koʻrsatish uchun 
xizmat qiladigan muhim grafik vositalar. Tinish belgilari markaziy, asosiy belgilar 
tizimiga (harflar va tinish belgilari) mansub boʻlib, u qoʻshimcha, yordamchi 
belgilar tizimidan (raqamlar, turli fanlarga oid ilmiy belgilar, bosmaxona belgilari) 
maʼlum jihatlari bilan farq qiladi. Tinish belgilari ning yozuvda qoʻllanishi oʻziga 
xos tizimga ega. Bu tizim — Tinish belgilari miqdori, qoʻyilish tartibi va 
qoʻllanish prinsiplari yigʻindisi — punktuatsiyani vujudga keltiradi. Bular 
yozuvning boshqa vositalari (harflar, raqamlar, diakritik belgilar) hamda til 
birliklari (soʻzlar, morfemalar) bilan koʻrsatish mumkin boʻlmagan turlicha fikriy 
munosabatlar va psixologik holatlarni ifodalashda ham muhim ahamiyatga ega 
boʻlib, yozma nutqning tushunilishini osonlashtiradi. Tinish belgilarining asosiy 
vazifasi 
nutqning 
mazmuniy 
boʻlinishini 
koʻrsatish, 
shuningdek, 
uning sintaktik tuzilishi va intonatsion jihatini aniqlashga yordam berishdir. 
Hozirgi oʻzbek yozuvida tinish belgilari soni 9 ta: nuqta, soʻroq belgisi, undov 
belgisi, vergul, qavs, tire, koʻp 
nuqta, nuqtali 
vergul, qoʻshtirnoq. 
Ularning 
aksariyati 19-asr 2-yarmida ayrim gaz. va toshbosma kitoblarning nashr etilishi 
bilan paydo boʻlgan. 
Tinish belgilari oʻz vazifasiga koʻra, 2 ga boʻlinadi: 1) chegaralovchi tinish 
belgilari — muayyan sintaktik tuzilmaning yoki umuman gapning chegarasini 
bildirish, bironbir gap boʻlagini intonatsionmazmuniy jihatdan ajratib koʻrsatish, 
nutq qaratilgan shaxs yoki predmet nomi qamrab olingan, shuningdek, yozuvchi 
(soʻzlovchi)ning subʼyektiv munosabati ifodalangan sintaktik tuzilma chegarasini 
koʻrsatish uchun xizmat qiluvchi Tinish belgilari: qavs, qoʻshtirnoq, yagona 

---