Huquqiy, tibbiy, ijtimoiy, ilmiy jurnal 1 Volume Issue sentabr 2021

 
huquqiy, tibbiy, ijtimoiy, ilmiy jurnal
34 
Volume 7. Issue 1. SENTABR 2021 
Temuriylar davrida Movorounnaxrdagi boshqa hududlarda ham 
hunarmandchilikning tez sur‘atlar bilan rivojlanib borishi kuzatilgan. Xususan, 
Toshkentda sirli sopol, ma‘dandan yasalgan noyob buyumlar, zargarlik bezaklari, 
turli-tuman matolar va gilamlar ishlab chiqarilgan. Shahrirabz kashtalari, zargarlik 
mahsulotlari, kulollik buyumlari, metalldan yasalgan mahsulotlar nafis va bejirim 
naqshlari mashhur bo‘lgan. 
Hatto hunarmandchilikning turli tarmoqlari rivoj topib, shaharlarning tarixiy 
topografiyasi tubdan o‘zgargan. Ko‘pgina yirik shaharlarda ― zargaron ― (zargarlik) 
― misgaron ― ― suzangaron ― (ignasozlik) ― sovutsazon ― (toshtarovchi)
― charmgaron ‖ (ko‘nchilik) kabi mahsuz hunarmandlar mahalasi mavjud edi. 
XV-asrda Movorounnaxrda, xususan, Samarqand, Buxoro, Xo‘jand, Toshkent va 
boshqa sharlarda binokorlik ishlari ayniqsa Mirzo Ulug‘bek katta ahamiyat bergan 
uning davrida usta hunarmandlar tamonidan madrasa, masjid, xonoqoh, hammom 
va karvonsaroylar qad ko‘targan. 
Temuriylar tarixi muziyi xodimlarining ma‘lumotiga qaraganda: Temuriylar 
davridagi nodir ma‘lumotlardan yana biri bu davrda sopol idishlaridagi bejirim 
bezaklar, ilmiy naqshlar, yorqin bo‘yoqlarning bugingi ko‘ngacha saqlanib 
qolganligi hanuz olimlarni hayratga solmoqa. 
Bular orasida uzining nafis naqshlari va nouobligi bilan aralib turadigani 
uchayotgan qush tasviri aks etgan kosadir. 
Kosa yuzasidagi bo‘rtma naqshlar, gullar va bargli novdalar aks etishi o‘sha davr 
hunarmandlari tamonidan kishini lol qoldirgan. 
Aynan shu davrda hunarmandlar tamonidan Movorounnaxrda bronza va 
misdan yasalgan buyumlarga kumush tolalar qadab naqsh tushirish texnikasi, 
shuningdek, oltin va kumushdan yasalgan saroy asbob-anjomlarini qimmatbaho 
toshlar bilan bezatish boshlandi. 
Muziydagi har bir eksponat o‘zining noyobligi bilan qiziqarlidir, ushbu 
davrda oid hunarmandchilik buyumlaridan Shohruxiya qal‘a-shahridagi arxiologik 
qazishmalardan topilgan sopol buyumlar, Samarqand shahridan topilgan bronza 
buyumlar, qush, nilufar guli tasviri aks etgan sopol laganlar, shamdon, Shahrisabz 
shahridagi Oqsaroydan topilgan memoriy qoplamalar va boshqalar etiborga loyiq. 
Bugungi kunda muziy kolleksiyasida hunarmandchilik turlari bo‘lmish,
55 dan ziyod kandakorlik, 33 ta toshbuyum, urchuq, qabr usti toshlari, 27 ta shisha 
buyum, 300 dan ziyod sopol buyumlar, 16 ta zargarlik buyumlari saqlanmoqda.