Hujjatlar ro’yxati

Yangi mavzu bayoni:

So’z yoki gaplarga so’roq,ta’kid, ayiruv-chegaralash,gumon,o’xshatish,inkor kabi ma’nolarni yuklovchi so’z va qo’shimchalar yuklamalar deyiladi.

Yuklamalarga:1) axir, hatto, faqat, ham, xuddi, go’yo, go’yoki, naq, hech, sira, nahotki, na… na so’zlari;

2)-mi, -chi, -gina,(-kina,-qina), -dir, -u, -yu, -da ,-a singari qo’shimchalar kiradi.

Ularning birinchi guruhi so’z- yuklamalar, ikkinchi guruhi esa qo’shimcha-yuklamalar sanaladi.

228-mashq.Jadval asosida yuklamalarning ma’no turlari haqida gapiring.

Yuklamalarning ma’no turlari	Yuklamalar
So’roq-taajjub yuklamalari	-mi, -chi,-a(-ya)
Kuchaytiruv-ta’kid yuklamalari	hatto,-ku,ham, nahotki,-u,(-ya
Ayiruv-chegaralov	faqat,-gina,(-kina,-qina),atigi
O’xshatish-qiyoslash yuklamalari	go’yo,go’yoki, xuddi, naq,
Gumon yuklamalari	-dir
Inkor yuklamalari	Hech,sira, na…na

229-mashq.Berilgan gaplarda –u,(-yu),-da, na…na yordamchilarining qaysi o’rinda bog’lovchi, qaysi o’rinda yuklama vazifasida kelganini aniqlang.

1.Namiqqan shuvoqlar oldin tutab yaxshi yonmasa ham, keyinroq chars-churs uchqun sochdi-da ,axiyri gurullab ketdi.2. Biladilar-da bu kishi. Yovlar bilan olishgan-a! -da ta’kid yuklamasi, -a so’roq yuklamasi.

230-mashq Yuklamalarni topib ma’nosiga ko’ra turlarini aniqlang.

1.Ayt-chi go’zal Sanobar,Qayer sening makoning? So’roq yuklamasi.2. faqat ojiz q alamim manim , O’zbekiston –Vatanim manim .Ayiruv-chegaralov yuklamalasi.

3.Ona zaminda o’sadigan mevali,manzarali dov-daraxtlar,o’simliklar hayot uchun ,inson salomatligi uchun naqadar zarur.Ularning salomatligi-chi?So’roq yuklamasi..

5.Yangi mavzuni mustahkamlash,o’quvchilarni baholash Yangi mavzuni mustahkamlash uchun “Chalkash jadval “dan foydalanamiz. Bu jadvalda yuklamalaning ma’no turlari chalkash holda berilgan. Bugungi olgan nazariy ma’lumotlaringizga asoslanib yuklamalarni to’g’ri joylang

Yuklamalarning ma’no turlari	Yuklamalar
So’roq-taajjub yuklamalari	hatto,-ku,ham, nahotki,-u,(-ya
Kuchaytiruv-ta’kid yuklamalari	go’yo,go’yoki, xuddi, naq
Ayiruv-chegaralov	Hech,sira, na…na
O’xshatish-qiyoslash yuklamalari	- dir
Gumon yuklamalari	faqat,-gina,(-kina,-qina),atigi
Inkor yuklamalari	-mi, -chi,-a(-ya)

6.Uyga vazifa:230-mashq. Yuklamarni topib,ma’nosiga ko’ra turini aniqlang.

FOYDALANILGAN MANBA

7-SINF ONA TILI DARSLIGI.

“TIL VA ADABIYOT TA’LIMI” JURNALI

WWW.ZIYOUZ.COM