Hududlarning demografik rivojlanishida ijtimoiy iqtisodiy siyosatning ro’li

Oʻzbekistonda 2000-yillarning boshlarida pensiya tizimining faoliyati ish haqining miqdor darajasi pastligi va pensiya miqdori past boʻlishiga qaramay, nisbatan moliyaviy jihatdan yomon holatda emas edi. Bu aholining ijtimoiy himoyaga muhtoj qatlamlariga pensiya va nafaqalarni oʻz vaqtida kafolatli toʻlash imkonini berardi. Oʻsha davrda 1 nafar pensionerga 4 nafardan ortiq ishlovchi toʻgʻri kelib, oʻrtacha pensiya oʻrtacha ish haqining deyarli 39 foizni tashkil etdi (kamida 30 foiz chegara bilan). Iqtisodiyotda bozor mexanizmlari (inflyatsiya jarayonlari, ishsizlikning baland darajasi, norasmiy sektorda ishchilar sonining oʻsishi) sifatida pensiya toʻlovlari bilan bogʻliq pensiya tizimining tashkiliy va moliyaviy holati hamda qonunchilik bazasi tobora keskinlashib bormoqda.

• Oʻzbekistonda 2000-yillarning boshlarida pensiya tizimining faoliyati ish haqining miqdor darajasi pastligi va pensiya miqdori past boʻlishiga qaramay, nisbatan moliyaviy jihatdan yomon holatda emas edi. Bu aholining ijtimoiy himoyaga muhtoj qatlamlariga pensiya va nafaqalarni oʻz vaqtida kafolatli toʻlash imkonini berardi. Oʻsha davrda 1 nafar pensionerga 4 nafardan ortiq ishlovchi toʻgʻri kelib, oʻrtacha pensiya oʻrtacha ish haqining deyarli 39 foizni tashkil etdi (kamida 30 foiz chegara bilan). Iqtisodiyotda bozor mexanizmlari (inflyatsiya jarayonlari, ishsizlikning baland darajasi, norasmiy sektorda ishchilar sonining oʻsishi) sifatida pensiya toʻlovlari bilan bogʻliq pensiya tizimining tashkiliy va moliyaviy holati hamda qonunchilik bazasi tobora keskinlashib bormoqda.
• Shunday qilib, soʻnggi yillardagi demografik tendensiyalar Oʻzbekiston aholisining yoshiga doir oʻrtacha qarish koʻrsatkichlarini tezlashtiradi. Bu tendensiya, oʻz navbatida, aholining ijtimoiy himoya va pensiya taʼminoti tizimlarining moliyaviy holatini istiqbolda jiddiy murakkabliklarga duchor qilishi mumkin. Yaʼni, demografik rivojlanishdagi umumiy barqarorlikka qaramasdan, Oʻzbekiston barcha rivojlangan davlatlar singari 2030 yildan boshlab pensiya jamgʻarmasi va sogʻliqni saqlash tizimlariga oʻzining moliyaviy bosimini xavfli kuchayishi davriga kirib boradi.