Hozirgi zamon xalqaro huquqi nazariyasi asoslari

Yaradorlar va bemorlami himoyalash
 tezkor tibbiy yordam ga  muhtoj 
b o 'lg an   b arch a  yaradorlar  va  bem orlar,  harbiylar  yoki  fuqaro  shaxslar 
u ch u n   bir  xil  t a ’sir  kuchiga  ega.  B unday  shaxslar  h urm at  qilinishi  va 
h im oya  etilishi  zarur.
U rushayotgan  to m o n la r  yaradorlar  va  bem orlarni  qidirish  va  yig'ib 
olish  u c h u n   zudlik  bilan  tegishli  choralarni  k o'rishg a  m ajbur.  Z arur 
hollarda  shu  m aqsadda  sulh  ham   tuziladi.  D ushm an   to m o n n in g   yara-
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

dor jangchilariga  hurm at  bilan  m uom ala  qilinadi  va  zaru r  tibbiy  y o r­
dam   ko'rsatiladi.  U lar ustida tibbiy sinovlar o'tkazish  m an etiladi.  M u r- 
dalar  yig'ib  olinadi  va  m unosib  tarzda  dafn  etiladi.  D afn  to 'g 'risid agi 
m a ’lu m o tlar  XQXQga  yetkaziladi.  D afn  joylariga  m arhum larning  ya- 
qinlari  kelishi  ta ’m inlanadigan  darajada  shart-sharoit  yaratilishi  kerak.
Tibbiy  xodimlar
  xalqaro  g u m a n ita r  h u q u q   h im o y asid a  b o 'la d i, 
urushayotgan to m o n la r  ularga  hurm at  ko'rsatib,  him oyasini  t a ’m inlashi 
shart.  Tibbiy  xodim lar  dushm an  to m on idan  ushlab  qolinishi  m um kin. 
Bunday  hollarda  u lar  im kon  qadar  o'zlari  m ansub  m am lakat  fuq arola­
riga  tibbiy  xizm at  ko'rsatish  bilan  bog'liq  faoliyatini  davom   ettiradi.
D oim iy  tibbiyot  m uassasalari  va  k o 'c h m a  tibbiyot  tuzilm alari  ham  
him oyadan foydalanadilar.  U lar farqlovchi belgilarga ega bo'lishlari zarur. 
U lardan  dushm an  tom onga  ziyon  yetkazish  m aqsadida  foydalanilgan 
hollardagina  u lam i  him oyalash  to'xtatiladi.  Tibbiy  xodim lar  o 'z in i  va 
m ijozlarini  him oya  qilish  uchun  shaxsiy qurol  olib  yurish  huquqiga  ega. 
D ushm an  to m o n   yaradorlar  va  bem orlarni  qo'lga  olgan  ho llarda  ular 
harbiy  asirlarga  tegishli  huquqlardan  foydalanadi.
D engiz  urushi  vaqtida  yaradorlar  va  bem orlarni  him oyalash  m uay ­
yan  o'zig a  xosliklarga  ega.  B unda  tegishli  no rm alar  halokatga  uchragan 
kem alarga  ham   taalluqli  hisoblanadi.  Ayniqsa,  qidirish  va  qutqarish  ish ­
lari  katta  aham iyat  kasb  etadi.  Bu  harakatlam i  jan gd an  keyinoq  harbiy 
kem alarning  o'zi  am alga  oshirishi  kerak.
G ospital  kem alar  oq  rangga  bo'yaladi  va  milliy  bayroq  bilan  yon- 
m a-yon  qizil  xoch  bayrog'ini  ham   ko'targan  bo'lad i.  D u sh m an  to m o n ­
ga  bu  kem aning  nom i  va  shakl-sham oyili  m a ’lum  qilinadi.  B unday  k e ­
m alarga  hujum   qilish  yoki  qo'lga  olishga  yo'l  qo'yilm aydi.  K em aning 
tibbiy  xodim lari  va  kom andasini  asir  olish  m um kin  em as.